Honolulu Star-Advertiser

Tuesday, April 23, 2024 79° Today's Paper


EditorialKauakukalahale

Ua ‘ike ‘ia paha kākou hoa kanaka?

Synopsis: We are on the right track with the governor’s courageous signing of Senate Bill 232. Or are we?

Aloha mai e nā makamaka heluhelu o Kauakūkalahale. I kēlā pule aku nei, ‘akahi nō a lilo i kānāwai ka pila e ‘ae ana i ka “uniona kīwila” ma ke kānāwai i ka pūlima ‘ana aku nei o ke Kia’āina Neil Abercrombie. A e mahalo aku kākou iā ia no ia hana kūpono, i hana ‘ole ‘ia e kona mua. I loko nō na’e o ia ‘ano holomua, eia mai kahi nīnau, ua ‘ike ‘ia paha kākou hoa kanaka? A i ‘ole ia, e kipa hewa auane’i paha ke aloha i ka ‘īlio?

He hana wiwo ‘ole kā ke kia’āina hou, ‘oiai, i kēia manawa, he hiki nō i ke kanaka, he kāne a he wahine paha, ke komo aku i loko o ka “uniona kīwila” me kona kōko’olua aloha, he kāne paha a he wahine paha. ‘O ka mea ‘āpiki, ‘a’ole i mōakāka ko ke kia’āina kumu i hana ai pēlā. ‘O kahi ‘ōlelo a ke kia’āina, ‘o ka pūlima ‘ia ‘ana o ia pila i kānāwai, he hō’ike ia i ko ka honua nei, ua hāmama ka ‘īpuka o ko mākou wahi ōpū weuweu lā, no ‘oukou ia, a he hō’ike nō ho’i ia, he mau hoa hānau nā mea a pau ma kēia palekaiko nei, ‘o Hawai’i. (‘Eā, kohu ho’olaha ia ‘ano ‘ōlelo e paipai ana i nā kānaka e hele mai i ne’i nei e noho ai.) Ua hāmama kā ka ‘īpuka o ko kākou wahi ōpū weuweu? He nui nā kānaka o Hawai’i nei e kū’ē aku nei i ka ‘uo ‘ia ‘ana aku o ke kāne me ke kāne, a o ka wahine paha me ka wahine, i ka mānai ho’okahi, ‘o ia ho’i, ka hui ‘ana ma ke ‘ano “uniona kīwila” a male paha. A no laila, ‘a’ole paha kēia ‘āina he paredaiso, ke ‘ike aku i nā kānaka e kū’ē aku ana i kou ‘ano a me ke ‘ano paha o kou noho ‘ana. Pehea, ma muli o ka pono o ke kanaka i pūlima ‘ia ai ka Pila Kenekoa 232? A ma muli paha o ka pono o ke kūlana waiwai o kēia moku’āina?

A ke ho’ohālikelike ‘ia aku ka “uniona kīwila” me ia mea he male, ‘a’ohe nō i kau like. ‘O ka pa’a “uniona kīwila,” ‘a’ole e loa’a nā pōmaika’i pekelala a pēia pū me nā pono pekelala. ‘O nā pono a me nā pōmaika’i wale nō o ka moku’āina ke loa’a. A ‘o kekahi pilikia, ke pa’a ia ‘ano uniona ma kēia moku’āina nei ‘o Hawai’i, ‘a’ole e helu ‘ia e nā moku’āina kū’ē. No laila, inā awaiāulu ‘ia ke kāne me ke kāne, a ‘o ka wahine paha me ka wahine ma Hawai’i nei, a ma hope aku, ‘upu a’e ka mana’o, e ne’e aku i kekahi moku’āina, ‘a’ole e hiki ke ne’e wale aku. He mau moku’āina helu wale nō ke ‘ae nei i ia ‘ano hui ‘ana ma ke kānāwai. Aia wale nō paha a ‘ae ‘ia ma ke kānāwai ma kekahi moku’āina, a laila e helu ‘ia nō he “uniona kīwila” ma ia moku’āina.

Ua holomua nō, a piha hau’oli paha ka na’au o ke kanaka e mana’o ana e ho’ohui ‘ia me kona kōko’olua aloha ma lalo o ke kānāwai, akā, ‘a’ole paha i pau ka hana e pono ai.

E ‘ike ‘ia kākou hoa kanaka o kipa hewa ke aloha i ka ‘īlio.

E ho’ouna ‘ia mai nā leka iā māua, ‘o ia ho’i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai’i at Mānoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.

 

Comments are closed.