Kalaʻihi ka lā, kūpilikiʻi ka honua

Synopsis: The world experienced some very powerful solar flares this week. Such dramatic events can have serious consequences. They can also produce beautiful skies. World leaders should be more positive in outlook.

Aloha mai käkou e nä hoa heluhelu i hele a luhi i nä moæolelo päküwä e pili ana no kahi Huli a me käna mau hana kalaæihi kohu æole e lawelawe nei a me käna mau känäwai hoæi e kau wale mai nei ma kona külana pelekikena. A oki loa ka hana a Kim Jong Un e hoæoweliweli nei i ka hoæouka kaua iä æAmelika. Eia mai kahi mea kalaæihi hou näna e hoæoküpilikiæi i ko ka honua holoæokoæa. æO ia hoæi këlä mea mälamalama poepoe e kau mai ana i luna o käkou. Ua kamaæäina no käkou a pau i ia mea æo ka lä. I ka lä 6 o nëia mahina, ua æikea kona æaoæao huhü ma muli o ka pakeæo æana mai o kona alelo wela ma ke æano he ahipuæilani.

He mea maæa mau ka æike æia o ka lapa æana mai o ke ahi lä me ka æölapa aku nö ma waho o ka lewa lipo. Nunui loa naæe këia mau æölapa æana i æike æole æia i kona pöæaiapuni (he 11 makahiki ka puni hoæokahi æana o ia æano hana a ka lä). He wä këia e mähuahua ai a e emi ai hoæi këia mau hanana a ka lä, wahi a ka poæe æepekema. I loko o këlä wä pöæaiapuni i kaæahope aku nei, puaæi maila æelua ahipuæilani nui. I ka pule nei, i ke kakahiaka nui o ka Pöæalua hoæi, æo ka puaæi maila nö ia o kekahi ahipuæilani i ana æia ka ikaika ma ka X2.2, a he mau hola helu wale ma ia hope mai, ua puaæi mai kekahi i ana æia i ka X9.3.

Eia kahi mau æölelo e hoæäkäka ai i ia anakahi æana. æO ka hua X, æo ia ka pae nui loa o ke koæikoæi o ka hana. He päæumi ia i ko ka hua M, a he päæumi ka hua M i ko ka hua C. æO ka helu ma hope o ka hua palapala (e laæa ka helu 2.2 a 9.3 paha), he höæike nö ia i ka ikaika. Ua like ka ikaika me hoæokahi piliona pökä pahü haikokene. Eia ka mea e makaæu ai. Ke lapa mai ia ahipuæilani, e lapa pü mai me kekahi æöpua nui nona nä huna æine, nä æiona, a me nä æätoma. He æano pünohu æino ia. A i kona hoæokokoke æana mai i ka Honua nei, a ma ka æaoæao nö hoæi e pä mai ana ka lä, e pilikia paha nä papa o ka lewa puni. A inä pëlä, e pilikia nä poelele, ka æönaehana kuhi lonitü me latitü, a me ka æönaehana ikehu. E aho ka nänä æana o Huli me Kim i ia hopena. E hoæoponopono paha läua, no ka mea, æaæohe kükäkükä æana me ka lä, a wahi a kahiko, kuhihewa kahi manaæo ke æole ke kükäkükä!

æO ia mea he ahipuæilani, e lapa mai nö mai loko mai o kauwahi kiko lä, kahi i hapa mai ai ka ikaika mäæamaæama o ka lä i kapa inoa æia ma o ka helu AR 2673. æO ia nö kahi e æeu ai këia mau ahipuæilani. æAæole nö e æike æia e ka maka. Aia a he æohe hoæonui æike, a laila, æike æia. I kona lapa æana mai naæe, e hahai mai nö këia pünohu æino he mau lä ma ia hope mai. Ua æölelo æia, e mäæamaæama mai kekahi æolili æula, e like paha me ka æoliliæula o ka æäkau, i loko o ka lewa, a ua hiki ke æike æia ma kauwahi o ka honua nei. Ua pololei nö paha ka æölelo a kekahi poæe, æelua alo o ke kenikeni hoæokahi. Ma æaneæi, he æaoæao pupuka a he æaoæao nani.

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.