Synopsis: Recent gun violence has raised the issue of gun control. Although guns enable us to protect ourselves from the government, we shouldn’t have to rely on something so dangerous as our only check on runaway government.
“Ua pau nä haumäna he 17, a pöpilikia hoæi he 15.” Eia nö nä känaka a puni ka honua nei ke luæuluæu nei ka naæau i kahi nühou e häpai nui æia ana a piha nä æaoæao nüpepa o këlä pule aku nei i hala, e pili ana no ka luku weliweli æia o nä haumäna palupalu a kü æole hoæi i ka hewa e peæe ana ma nä lumi papa o ke Kula æo Stoneman Douglas ma Parkland, Florida. æO ua pilikia nui weliweli nei, he mea hoæokaumaha ia, a ua kupu maila nö hoæi ma muli o kahi kaæaka nona ka pü a e æaeæa hele ana me ka manaæo æimi hana.
He mea ahuwale nö, he mana nui loa kä ka pü. Ma muli o ia mana nui, he kuleana nui ko käkou e æauamo ai ma ka mälama æana i ia mea, æaæole hoæi e pono æae wale aku i ka lehulehu. Pëlä hoæi ka päpä æia æana o ka hoæohana æia o nä mea makaæu like æole o këia au, e laæa ke kaæa, ka mea pahüpahü, nä läæau æino, a ia mea aku ia mea aku, i æole ai hoæi e pau ka maluhia a e weliweli hoæi ka nohona.
æO ua manaæo nei no ka mana nui a ka pü, ua pili nö kä hoæi i ka manaæo nui o ka Päkuæina 2 o ke Kumu Känäwai o æAmelika. He mea ka Päkuæina 2 e mana ai ka lehulehu, i æole e puni ka lehulehu i ka mana nui o ke aupuni. Inä e päpä æia ia mea he pü, inä æaæole hiki ke mälama i ia mea he “püæali koa küikawä”, he pono i hoæopaæa æia ma ka Päkuæina 2 o ua Kumu Känäwai nei. æIke æia paha ka waiwai o këia manaæo nui ma ko käkou moæolelo ponoæï no Hawaiæi, ma ke küæë a nä mämakakaua na läkou i hoæouka kaua i ke aupuni Repubalika o ka wä hoæokahuli aupuni. Ua mana nä mämakakaua i nä pü. No ka päpä æole æia o nä pü, ua hiki i këia wahi püæali koa ke kaupale i ke aupuni loko æino, no ka pono o ka lähui.
I loko naæe o ka pïhoihoi o këlä wahi “kaua küloko”, æaæole paha ia moæolelo he mea näna e hoæolale i ka hoæolako pü. æO ka hopena o ia moæolelo, ua lilo nö nä mämakakaua i ka mana o nä mäkaæi o ke aupuni, a neæe aæela ka paio i ke kahua politika, he lolo a he lolo, a he peni a he peni; æaæole he lima a he lima, a æaæole hoæi he pü a he pü. No laila, æo nä haæawina nui paha o ia moæolelo, æo ia hoæi: 1) æAæole paha hiki æiæo i ka lehulehu ke hoæokahuli i ke aupuni me ka pü, a 2) æaæole i ka pü wale nö ko käkou mana ma luna o ke aupuni. Ua æimi ka Möæï Wahine i ko käkou pono ma ke kahua politika. æAæole käkou e kaukaæi ma luna o ka pü i mea e loaæa ai ka mana; e hilinaæi naæe käkou i ko käkou mana ma luna o ke aupuni ma muli o ka hana politika e laæa me ke koho balota.
Eia mai koæu kükulu manaæo æana ma nei kumuhana, æaæole paha æo ka Päkuæina 2 he mea æihi loa e hiki æole ai iä käkou ke ihi. Ke æole ua päkuæina lä, æaæole paha e pau ko käkou mana ma luna o ke aupuni. æO ka mea hoæokahi wale nö i pau, æo ia kä hoæi ke ola o ua poæe haumäna lä na läkou i waiho i ke ola no kahi päkuæina lapuwale. æO ua päkuæina auaneæi naæe, æo ia ka mea e pau ana.
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
