Honolulu Star-Advertiser

Wednesday, April 24, 2024 73° Today's Paper


EditorialKauakukalahale

I Ulu I Ke Kumu

Synopsis: The "I Ulu I Ke Kumu" award honors individuals who have made a commitment to excellence in native Hawaiian education.

———

Aloha mai kākou e nā makamaka heluhelu mai Hawai’i moku o Keawe, a Ni’ihau a Kahelelani.

He nū ‘oli ke hō’ike ‘ia a’e nei, ‘o ia ho’i, e kau ana kekahi mau kānaka i ka hano hāweo, ‘o ia ho’i, e lilo ana ka Makana "I Ulu I Ke Kumu" iā lākou i kēia ahiahi. ‘O "I Ulu I Ke Kumu," he makana ia no ke ‘ano kanaka i lilo i kumu maika’i e ulu pono ai nā lālā o Hawai’i nei. ‘O ka inoa o nei makana, no kahi ‘ōlelo no’eau ia, ‘o ia ho’i, "I ulu nō ka lālā i ke kumu." A ‘o ka mana’o o ia ‘ōlelo, ‘o ia ho’i, e ‘ole ko kākou po’e kūpuna, ola ai a holo mua ai kākou. He nui nō ka mahalo i ua mau kūpuna nei, a ‘o kēia makana, he hō’ike ia i ka mahalo i nā kūpuna a me nā kānaka e ho’oulu nei i nā lālā a me nā pua o kēia ao nei ma o ke alaka’i ‘ana, ke a’o ‘ana a pēlā aku.

‘O kēlā makahiki aku nei ka makamua o ka ho’ohanohano ‘ia ‘ana o ka po’e "kumu" nāna i noke i ka hana e holo mua ai ka Hawai’i. A eia mai ia mau Hawai’i Alaka’i, ‘o Uncle William Aila makua, ‘o Manu Kaiama, ‘o Lilikalā Kame’eleihiwa, ‘o Oz Stender, ‘o ‘Anakē Lolena Nicholas, ‘o Haunani-Kay Trask, a me ka Hui Ho’okahe Wai Ho’oulu ‘Āina.

Ma lalo nei nā moho o kēia makahiki nei.

— ‘O Alan T. Murakami. He loio ‘o ia, nāna i alaka’i i ka Native Hawaiian Legal Corporation no ka pono o ka Hawai’i ma ke kuleana ma ka ‘āina a me ka wai, ka pono o nā iwi kupuna, ka ‘āina i kā’ili ‘ia mai ke aupuni Mō’ī, ke kānāwai ‘Āina Ho’opulapula Hawai’i a me nā mea ‘ē a’e e pono ai ka Hawai’i.

—’O Kū H. Kahakalau. Na ia nei i ho’oulu i ke Kula Ho’āmana o ke Kenekulia Hou ‘o Kanu o ka ‘Āina. Nāna nō ho’i i ho’okumu me kekahi i ka Hālau Wānana. ‘O ka mua nō ia o ka polokalamu a’o kumu o ka moku’āina ‘o Hawai’i, i pili ‘ole i kahi kulanui.

—’O Naomi Noelaniko’olau Clarke Losch. He limahana ‘o ia nei no ke ke’ena huli kanaka o ka Hale Hō’ike’ike o Kamehameha. A laila, lele akula i ke Kulanui Kaiāulu o ‘Ewa, a ma laila i a’o aku ai i ka ‘ōlelo Hawai’i no nā makahiki he 24. A i ka makahiki 1994, ho’omaka ihola ke a’o ma ke Kulanui o Hawai’i ma Mānoa a i kona ho’omaha loa ‘ana aku mai ka ‘oihana aku, ma ke ‘ano he polopeka i ka makahiki 2010. He 40 makahiki o ka ho’ōla ‘ana i ka ‘ōlelo Hawai’i.

—’O S. Haunani Apoliona. ‘O ka luna ho’omalu ‘o ia nei o ka Papa Kahu Waiwai o ke Ke’ena Kuleana Hawai’i. A e ku’upau ana ‘o ia i ka hana e pono ai nā Kānaka Maoli no nā makahiki he 30 a ‘oi ma ke Ke’ena Kuleana Hawai’i, ma ka Hui ‘o ALU LIKE, a me nā hana kaiāulu like ‘ole a me kāna hīmeni ‘ana.

I ulu ‘i’o nō ka lālā i ia mau kumu.

Inā he nīnau kāu, a he mana’o paha e ho’ohanohano aku i kekahi kumu i ulu ai nā lālā he nui a ikaika e kāhea aku iā Hawai’inuiākea, ke Kula ‘Ike Hawai’i ma ka helu, 956-0980.

———

E ho’ouna ‘ia mai nā leka iā māua, ‘o ia ho’i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

» kwong@hawaii.edu

» rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

» 956-2627 (Laiana)

» 956-2624 (Kekeha)

This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai’i at Mānoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.

Comments are closed.