Synopsis: State Rep. Tom Brower is clueless as to what it takes to be a great leader.

———

Ua ku’i aku nei ka lono e pili ana i kekahi o nā lunamaka’āinana o kākou. ’O ka mea minamina, ’a’ole ia he lono e ha’aheo ai ko Hawai’i. He lono ho’ohilahila ia. ’O ia lono i hele a puni kēia pae ’āina nei, a puni nō ho’i ’o ’Amelika Hui pū ’ia, ’o ia ke kā’ili ’ana aku o ua wahi lunamaka’āinana lā i ke ka’a pahu o ka po’e kuewa, hale ’ole ho’i, a hahau aku i ia ka’a pahu i ka hāmale ku’i hao i ’ole e hiki ke ho’ohana hou ’ia. ’O ka inoa o ua wahi lunamaka’āinana lā, ’o ia ’o Tom Brower. He Kemokalaka ’o ia, a ’o ia ka lunamaka’āinana o Waikīkī me Ala Moana.

’O kahi mea e lana ai ka mana’o, ua pau ihola kāna hana ’ana pēlā ma muli o ka nui o nā kānaka e ho’ohalahala ana i kāna hana. ’O ka pilikia na’e, ’a’ole ’o ia ho’omaopopo iki i ke kūpono ’ole o kāna hana. E kuhi ana ’o ia, inā i hele aku ’o ia me ka hao wili a me ke kala, inā ’a’ole ’o ia i ho’ohalahala ’ia. ’Eā, inā paha i heluhelu ’o Brower no Kawelomahamahai’a, inā ua ’ike ’o ia, he hana kūpono ’ole kāna. Ua hō’ike ’o Hooulumahiehie, “I ka wa e ola ana o Kawelomahamahaia, ma kona mau la e noho alii ana no Kauai, ua hana oia i na hana e laupa’i nui ai na kanaka maluna o ka aina, mamuli o kona nana ana i ke kanaka nui a me ke kanaka iki; ke kanaka ulakolako o ka noho ana ame ke kanaka hemahema a nele o ka noho ana.” ’O ke kanaka nui wale nō kā Kawelomahamahai’a i nānā ai? ’O ka po’e ulakolako wale nō o ka noho ’ana? ’A’ole loa. ’O ka po’e kuewa kekahi o nā kānaka o Waikīkī a me Ala Moana, akā, ’a’ohe nānā o Brower iā lākou. He hana ’ino kā kāna.

Aia wale nō paha a hahau ’ia ’o Brower i ka hāmale ku’i hao, a laila, e ’ike ’o ia i ka hewa o kāna hana, ’o ia ho’i ka hana ’ino ’ana i ke kanaka. Pēlā ’o Kamehameha a me kona kūkala ’ana a’e iā Māmalahoe Kānāwai. Ua ’ike ihola ’o Kamehameha i ke kūpono ’ole o kāna hana, a kūkala a’ela ‘o ia, “E hele ka ’elemakule, ka luahine, a me nā kamali’i a moe i ke ala, ’a’ohe mea nāna e ho’opilikia.” A ’o ka mea ’āpiki, ua lilo ia kānāwai a Kamehameha i kūkala ai, i māhele no ke Kumukānāwai o Hawai’i nei e kū nei. A aia kā kekahi lunamaka’āinana o Hawai’i nei e mālama ’ole ana i ua kumukānāwai nei.

’A’ole ’o Brower i koho ’ia i luna kau kānāwai ma muli o kona ikaika. Inā he mana’o kona e hō’ike aku i kona ikaika, e komo paha ’o ia i loko o ka lina ho’olei pu’upu’u me Brian Viloria, a i loko paha o ka pahu paukū kaula hao me BJ Penn, a ma laila e ’ike ’ia ai ka ’ai a nā u’i. ’A’ole ho’i e hihi, ’a’ohe ona kino ikaika, no ke akamai paha ’o ia i koho ’ia ai i luna no kākou, ’a’ole na’e i ’ike ’ia kona akamai a hiki i kēia manawa.

E nānā i ke kanaka nui a me ke kanaka iki, ke kanaka ulakolako o ka noho ’ana a me ke kanaka hemahema a nele o ka noho ’ana. ’O ia ka mea e pono ai ’o Hawai’i.

———

E ho’ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho’i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:  
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai’i at Mānoa.