Synopsis: A wonderful exhibit in remembrance of Queen Liliæuokalani. The exhibit, curated by Keahiahi Long, has been on display in Hamilton Library at the University of Hawaiæi at Mänoa.
———
I aliæi nö ke aliæi i ke kanaka. He æölelo ia mai kahiko mai. A he ahuwale nö ia manaæo ma ka hana a nä aliæi o ke au i hala. A æo ia paha ka mea i nui ai ke aloha o känaka o ia au a me këia au nö hoæi e holo nei. A æo ke kumu nö hoæi paha ia i hana æia ai kahi höæikeæike no ka hoæohäliæaliæa æana i ia aliæiwahine aloha nui æia o käkou, æo ia ka Möæïwahine Liliæuokalani. A æo këia nö hoæi ka makahiki e piha ai nä makahiki he hoæokahi haneli o kona hala æana aku i ke ao polohiwa a Käne. Na Keahiahi Long, ke kahu puke o Kamakaküokalani, i kükulu i ia kia hoæomanaæo, a he nani hoæi kau a koe aku. Aia nö ke waiho akula ma ka holoë e hele aku ai i ka Hale Päkuæi o ka Hale Waihona Puke æo Hamilton ma ke Kulanui o Hawaiæi ma Mänoa. æO ka lä mua o ua höæikeæike lä, æo ka lä 8 o Kepakemapa. A æo këia Läpule, ka lä 15 hoæi o æOkakopa, ka lä hope loa.
I ka wä e hiki aku ai a ma mua pono o ka holoë o ka Hale Päkuæi o Hamilton, aia nö ke kü akula kahi kiæi o Liliæu Loloku Walania Wewehi i ke kiæi æönohi o Kü, e æike ai ke kamahele, æo ka hoæomaka ia o kahi huakaæi pökole e launa iki ai me ka Laninui. A ke komo aku æoe i loko o ka holoë, æo ka æike aku nö ia i nä moæoküæauhau o Kapaæakea läua æo Keohokälole, nä mäkua hoæi o nä Lani æEhä. A æo nä Lani æEhä, æo Kaläkaua, æo Liliæuokalani, æo Likelike a me Leleiohoku, æo ia nä keiki i maopopo i ko ‘oukou mea käkau. Akä, ma ka nänä æana aku i nä moæoküæauhau, he æekolu hou keiki a Kapaæakea läua æo Keohokälole, æo James Kaliokalani (æo ka hiapo ia), æo Anna Kaiulani a me Kaiminaauao. æO läkou nei, ua hoæi koke i ka moe i ka moe kapu o Niolopua. æO kekahi i ka wä æöpiopio a æo kekahi i ka wä e kamaliæi ana. Aloha nö.
A ma kekahi o nä kiæi e kü akula, ua æölelo æia, he kumu alakaæi ka Möæïwahine Liliæuokalani na käkou e hahai like ai a aia nö ia mau æano e kau ana ma ka paia a ma loko paha o ka pahu höæikeæike. æO ke æano mua e kau ana, æo ia ka mäkaukau ma ka hana e pono ai ke alakaæi a mälama æana i ke aupuni a me ka lähui. æO ka lua o ke æano, æo ka noæeau ia. æO kekahi ia o nä Lani æEhä, a ua lilo käna mau mele i haku ai i mau mele punahele na käkou. A æo ke kolu o ke æano o Kamakaæeha, æo ia ka wiwoæole. E hana æo ia i nä mea e pono ai ka lähui. A he mau hana ia i kü i ka pono, a æo ka hä nö ia o ke æano o Liliæuokalani i höæike æia ma ua höæikeæike lä.
æO kekahi mea i nani loa ma ia wahi, aia ke kïwï e hoæolele ana i nä kiæi like æole o ua Möæïwahine aloha nei a me nä palapala like æole me ka hoæokani pü æana aæe i nä mele like æole a ia Laninui i haku ai, he iwakälua a æoi. A aia nö kahi mau mea hou aku e mäkaæikaæi ai, nä palapala, nä pä leo, a me kahi lole (i hana hou æia). He holoë liæiliæi wale nö ia, akä, ua piha naæe i ke aloha o ka Laninui i käna mau känaka a i ke aloha hoæi o nä känaka i ko läkou aliæi aloha.
He nui nä känaka i käkoæo a hana like ma nei höæikeæike, æo ia æo Jonathan Osorio, April Drexel, Piæilani Kaæaloa, Lia O’Neill Keawe, Mahealani Nishimura, Ronald Williams, Jr. o Hawaiæinuiäkea; æo Keawe Lopes läua æo Kaæiulani Kanehailua o Ka Waihona A Ke Aloha, Ka Papahana Hoæoheno Mele, Ka Hälau æÖlelo Hawaiæi æo Kawaihuelani; æo Monica Ghosh, Dore Minatodani, Myra Waddell, Deborah Dunn, Kathleen Luschek, Ann Rabinko, Kapena Shim, Malia Van Heukelem o ka Hale Waihona Puke æo Hamilton; æo Adam Jansen o ka Waihona Palapala Kahiko o Hawaiæi; æo Teresa Valencia, Zita Cup Choy, Marcus Ortiz o ka Hale Aliæi æo æIolani; æo Karen Kosasa, Halena Kapuni-Reynolds, Craig Howes, a me Noelle Kahanu o ke Kulanui o Hawaiæi ma Mänoa; æo John Barker o Hawaiian Mission Houses Historic Site and Archives; æo Vince Hazen o ka Hale Höæikeæike Hana Noæeau o Honolulu; a æo Stacy Naipo o Hui Hänai.
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
