Halihali ʻia ka huaale lāʻau pā ma ka leka

Synopsis: A pilot program involving four states, including Hawaiæi, that offers abortion approval by teleconference with a doctor has invited protest. Is this about abortion rights or abortion procedures?

Aloha mai käkou. Eia aæe kahi mea hou ke hiki maila i o käkou nei, æo ia hoæi, ka halihali æia mai o ka läæau pä ma o ka leka. He polokalamu pekelala küikawä ia (ma lalo o ka mana o ka æOihana Läæau me ka Meaæai) e hoæäæo nei i ka pono a me ka æole o këia hana, he hana e pono ai nä wähine e manaæo nei e hoæopau i ko läkou häpai æana. I këia mau lä ma Maui a me Oæahu, ua hiki nö i ke kauka ke kuhikuhi aku i ka läæau e pono ai ia hana. A hiki nö hoæi ke hana æia me ka häläwai æole aku me ka wahine he alo a he alo. He koina ia æano häläwai æana ma mua, eia nö naæe ia ke hana æia nei ma o ke kelewikiö æana i këia manawa. Inä æaæole i piha he 10 pule o ka häpai æana, ua hiki nö i ka wahine ke æoka aku i nä läæau ma hope o ia häläwai kelewikiö æana, a æaæohe nö a he wä, e höæea mai nö ia i ka pahu leka.

He æelua läæau e pono ai këia æano hoæopä æana, æo ka mifeprex a me ka misoprostol, he mau huaale ia. Ma hope o ka æai æana i ia mau æano huaale æelua, æo ka hoæomaka nö ia o ka hana, a ma hope o æekolu hola a hiki aku paha i ka æewalu, pau loa nö ka häpai æana o ka wahine. Wahi a ke kauka Ghazaleh Moayedi o ke Kulanui o Hawaiæi, kekahi kauka e hana nei ma lalo o këia polokalamu, ua æano like ia hana me ka hoæopoholo æana a häæule ka æaluæalu. æÖlelo maila këlä he hana ia e lawelawe æia nei e nä wähine i këia manawa koe wale nö æaæole e koikoi æia ko läkou æai æana i ka huaale i mua o ke alo o ke kauka e like me ma mua.

Aia nö kekahi poæe e küæë nei i këia polokalamu. Ke hopohopo nei läkou o kupu mai auaneæi kahi mau kuæia e pilikia ai nä wähine. æO au naæe, ke hoæohuoi nei i ke kumu o këia küæë æana. Maliæa, he küæë ia i ke kuleana o ka wahine e koho ai i këia æano hana. Eia naæe ka mea æäpiki, æoiai æo au kekahi e käkoæo nei i ia kuleana o ka wahine e koho ai no kona pono iho, ke hopohopo nei hoæi i ka halihali æia o këia mau huaale ma o ka leka. Maliæa o kiæi mai kahi keiki a æai, a i æole ia, e lilo aku paha i ka æaihue. æAæole naæe e hihi. He nïnau ia no ke æano o ka halihali æana. He nïnau æokoæa ko ka æai æana.

I ka wä kahiko, wahi a Pukui, Haertig, a me Lee ma kä läkou puke “Nänä i ke Kumu”, he hoæohana æia nö këia läæau hoæopä æaluæalu i ka wä kahiko. Ua æike æia i loko o nä æohana aliæi inä ua haæahaæa loa ke külana o kekahi o nä mäkua. Eia hou, ua æike æia ka manaæo o ka poæe kahiko he pono ka hoæoköwä æana i ka hänau keiki hou a ikaika mai ke keiki e ola nei. A no laila, aia nö kekahi mau hana i lawelawe æia i ia wä. æO ka æapu hoæopä kekahi i hana æia i emi mai ai ka nui loa o ka hänau æana. Aia nö hoæi ka hoene a æo ka hoæö æana i nä lau æawa i loko o ke kohe kekahi mea e hoæopoholo ai i ka æaluæalu. Eia hou, i kekahi manawa, he æömilomilo ka hana, æo ia hoæi ka hoæö æana i kahi läæau æoi i loko o ke kohe.

He mau hana ia na ko käkou mau küpuna i lawelawe ai, no laila, æaæohe kumu e küæëæë ai. æO ka halihali ‘ia o këia æano läæau ma o ka leka; e akahana aku nö käkou.

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.