Kū kilakila ana ʻo Akaka

Synopsis: Services for former U.S. Sen. Daniel Akaka at the Capitol and at Kawaiahaæo Church take place this weekend.

Aloha mai e nä makamaka heluhelu. Ua hiki mai nei ka hopena pule e häæawi aku ai i ke aloha hope loa iä Kaniela Akaka. æO Akaka, ua hänau mai æo ia i ka lä 11 o ka mahina æo Kepakemapa ma Honolulu nei a hänai æia æo ia ma ke awäwa o Pauoa. Ua puka æo ia mai ke Kula æO Kamehameha i ka makahiki 1942. Ma hope mai o kona puka æana mai, lilo ihola æo ia i mea hoæopaæa hao a i mekanika ma lalo o ka püæali wilikï o ka Püæalikoa o æAmelika Hui Pü. A ma hope o ke Kaua Honua II, lilo ihola æo ia i koa no ka Püæalikoa o æAmelika. A male akula æo Akaka me Mary Mildred Chong, a he æelima a läua keiki, a he 15 moæopuna a he nui nä moæopuna kuakahi. I ka makahiki 1952, ua paæa ihola ke kekelë lae pua iä ia ma ke Kulanui o Hawaiæi. A i ka makahiki 1953, hoæomaka ihola käna hana ma ke æano he kumu kula a ma ka hoæonaæauao æo ia i lawelawe ai i ka hana no nä makahiki he 18. æAæole wale nö ma ke æano he kumu, akä, ma ke æano he poæo kumu a he hope poæo kumu nö hoæi. A ma ia hope mai i hoæomaka ai kona lawelawe æana i ka hana ma ka hana aupuni.

Hoæomaka ihola ka hana kälaiæäina a Akaka ma Oæahu nei, a i ka makahiki 1976, lilo ihola æo ia i luna makaæäinana no ka æÄpana æElua o ka æAha æÖlelo Lähui. A ma hope mai, lilo ihola æo ia, æo ia ka Hawaiæi mua loa i lilo i Kenekoa a ma laila æo ia i lawelawe ai i ka hana no ka pono o Hawaiæi a hiki i kona hoæomaha æana mai ka hana aku i ka makahiki 2013. A he æelima makahiki ma hope mai, moe ihola æo ia i ka moe kapu o Niolopua.

A i këia hopena pule nei e mälama æia ana ka hoæolewa o ia luna aupuni aloha o käkou. Aia nö ke kino kupapaæu o Akaka ke waiho akula ma ke Kapikala a hoæokuæu æia nä känaka a pau e æike i kahi kenekoa aloha nui æia. Ma laila e waiho ai kona kino kupapaæu a ka hola 10:00 o ke awakea o këia lä, ka lä 19 o ka mahina æo Mei.

I ka pö nei, mälama æia kekahi anaina hoæolewa kahi i hïmeni ai æo Robert Cazimero, a haæi æölelo aæe nei ke Kiaæäina David Ige, a me nä kiaæäina ma mua, æo George Ariyoshi, æo John Waiheæe, æo Ben Cayetano a me Neil Abercrombie a me kekahi mau luna aupuni hou aku.

I ka hola 10:00 o këia lä, e halihali æia ana ke kino kupapaæu o Akaka i ka Hale Pule æo Kawaiahaæo no ka hoæolewa. E hoæomaka ana ke kipa æana i ke kau æana o ka lä i ka lolo. A i ka hola 2:00 e hoæomaka ai ke anaina hoæomanaæo iä Akaka. Na George Ariyoshi ka haæi æölelo hoæoleæa. E haæi æölelo ana nö hoæi æo Danny Akaka æöpio, he keiki na Akaka, a me Kauka David Mattson, he moæopuna na Akaka. A i ka lä 21 o nei mahina, ma këia Pöæakahi hoæi, e kanu æia ai ua luna aupuni nei ma ka Pä Ilina Hoæomanaæo Aupuni o ka Päkïpika. æAæole i kono æia ka lehulehu.

Ua nui loa nö ka hana a Daniel Akaka no ka pono o Hawaiæi nei a me nä känaka o Hawaiæi nei no nä makahiki he 30 a ‘oi a lilo ihola æo ia i kumu alakaæi no nä hanauna e hiki mai ana.

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.