Synopsis: At this time of economic hardship, it does not make sense for the University of Hawaii to hire a permanent director for its Institute of Astronomy. It should reflect the belt- tightening required of the rest of the units.
Aloha mai käkou a aloha nö kä hoæi kahi kulanui o käkou. I këia wä wï a ka lehulehu e hoæomanawanui nei i ka noho æïnea, eia nö kauwahi poæe ke hoæokamalani æia nei, kohu mea lä, æaæohe wahi æano a æike æia o ka make pöloli ma waena mai o ka lehulehu. æEä, na ka hoæopilimeaæai nö paha ka momona o ka æäina, a no ka hü nö hoæi ka hoka! Pehea lä këlä æano?
Eia mai kaæu e æuhïæuhï nei, i æike æoukou. Ma hope o ka æimi laulä æana i luna hou no ke keæena kilo hökü o ke Kulanui o Hawaiæi ma Mänoa, eia ke koe maila he æekolu wale nö moho näna e hoæokükü no ia külana. A he mau moho maikaæi nö paha läkou, æaæole paha, he malihini au no ia æoihana, a he æike æole hoæi i ka maikaæi a me ka æole ma loko o ia mähele. No laila, æaæole nö koæu he leo hoæohalahala iä läkou moho. æO kahi e ili ai ka leo hoæohalahala, æo ia nö ke keæena o ka luna o ke Kulanui, a me ko ia ala mau haku o ka Papa Luna Waiwai a me ka æAhaæölelo hoæi, æoiai ua hulikua æia mai nö ka nui o käkou poæe limahana e hopohopo nei o hoæëmi æia kä käkou uku a hemahema mai ka nohona o ka æohana i ka nele.
No ke aha lä e hai æia nei he luna paæa no ia külana i këia wä a ka Mokuæäina e hoæomakauliæi nei? He nui ka poæe luna hoæokele o ke Kulanui i hai æia ma ke æano he külana küikawä, a i liæuliæu hoæi ko läkou paæu æana i loko o ia mau külana, he mau makahiki paha a æoi ka löæihi, me ka paæa æole mai o ia mau külana. I këia mau lä e æapakau æia nei nä külana e waiho hakahaka nei ma loko o kekahi mau kula, pehea ana lä e lawa ai ke kälä no ka hai æana i luna paæa no ke kilo hökü?
Eia au ke hoæohuoi nei he nïnau këia no ke kälä. Hoæomaopopo paha æoukou, e nä makamaka heluhelu, i këlä hihia nui i hahana mai ma uka o Mauna Kea i ke kauwela o 2019? Eia nö ke Kulanui a me ka Mokuæäina æo Hawaiæi ke makaleho nei i ke kälä e loaæa mai ana ma o ka hoæolimalima aku i ka æohe nunui i nä hui kilo hökü mai æö a æö o ka honua. æO ia nö paha ke kumu e hai æia nei he luna hoæokele ma ke æano külana paæa, i loko nö o këia wä wï, a i loko nö hoæi o ka hoæomakauliæi æana o nä wahi keæena like æole o ke Kulanui.
Ma koæu keæena e hana nei, ua æapakau æia maila he mau külana hana ma muli o ko läkou waiho hakahaka æana, a pëia hoæi me kauwahi külana hana i loko o nä keæena æë aæe o ko mäkou kula. Ke häpai æia nei hoæi ka manaæo o kahi Kiaæäina Ige e hoæëmi mai i ka uku o nä polopeka, nä kumu, a me nä limahana i mea e lawa ai ke kälä o ke Kulanui holoæokoæa. Pëia nö paha ka haæawina e ili ana ma luna o kekahi mau keæena o waho o ke Kulanui. I mau hoa æalo like läkou no mäkou i ka æïnea. æAæole paha läkou e hauæoli i ka lohe no këia hai æana.
æAæole au e æauæa i ka hai æana he luna no ia kula. Eia naæe, i këia wä wï, e aho ka hoæomakauliæi æana. E hai æia kekahi luna näna e kü wale nö i këia wä o ka nele nui. Pëia e ola ai ke kula holoæokoæa, a me ka lehulehu o ke kaiäulu, æaæole wale nö æo ka punahele.
———
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
