Synopsis: The peaceful community of Haæikü has been reacting to disrespectful intrusions, primarily by tourists and service people, for years. It’s time to dismantle the stairs that keep drawing them to that location. Trespassing, whether on public or private property, is of no concern to them.

Aloha e nä hoa heluhelu mai këlä pae a këia pae o ko käkou paeæäina. I häkilo aku käkou iä uka o nä pali uliuli o ka æaoæao Koæolau, maliæa o æikea kahi alapiæi e kaulana nei ma kona inoa haole, æo ia hoæi, æo ka Stairway to Heaven. E aho hoæi ka höæeleu i æike æia æoi paæa, no ka mea, e wäwahi æia ana nö i loko o kahi wä e hiki koke mai ana. Ua hoæoholo ka meia Blangiardi e hoæopau i ka æaæe känäwai æana a ka poæe puni piæi mauna he nui wale e komo hewa ana ma ia æäina me ka manaæo pinana aæe i ua alapiæi nei a kau i ka æiuæiu o uka. Ke manaæo æia nei, aia ka pono æo ka wäwahi æana i ua alapiæi künihi nei, ka mea e hapa maila kona paæa i këlä lä këia lä, i æole auaneæi e æeha a e make kä paha kekahi o ua poæe kaæaka komo hewa lä.

Ua kükulu æia ua alapiæi nei a paæa mai nö i ka MH 1943, a ua hoæohana æia e ka æoihana koa ma ke æano i wahi e häkilo ai i ka æenemi e hoæokokoke mai ana. Ma ia manawa mai, ua mälama æia ua alapiæi ala e kauwahi keæena like æole o ke aupuni. A i këlä makahiki aku nei, hoæihoæi æia akula kona mälama æia æana ma lalo o ka malu o ke Külanakauhale a me ke Kalana o Honolulu, a æo ia ke kumu i lilo ai ka mana hoæoholo no kona hopena iä Blangiardi. Kohu mea lä ke hopohopo nei æo ia ala o æeha auaneæi kekahi mea piæi mauna a e make paha, a i loko nö o ke komo hewa aku o ua kaæaka nei, e hoæopiæi æia ke aupuni a e pohä hoæi ka lae o käkou kamaæäina i ka uku hoæopaæi ke hoæokolokolo æia ke aupuni a kü mai i ka hewa. Aia nö ke ala palekana i ka wäwahi i ua alapiæi lä.

Ua hoihoi kä æoukou mea käkau nei i këia hihia æoiai ke noho nei ia i uka o Haæikü, ma ka æaoæao hoæi o æIolekaæa, kahi i pana ai æo Pikoiakaalala i nä æiole a kakaæa mai i nä pali. A æo ka mea näna e æaæe hewa i ka piæi aæe i uka loa o Haæikü, e kü aku nö paha æo ia ala i ka pana a ua keiki pana æiole lä! He mea æike æia, æo ka hapanui o ka poæe e piæi ana i ia alapiæi, he poæe koa a he poæe malihini hoæi. A no ko läkou æano höæoio a hoæokano paha, e aho nö ko läkou kü i ka pua pana a Pikoiakaalala, æo ia hoæi ka hoæopaæi æia i ke kälä a me ka hoæopaæa æia paha i loko o ka hale paæahao. A laæa hoæi!

Nui ka uluhua o ka poæe e noho ana ma ia wahi. I mea e hoæokokoke aku ai i kahi kokoke i ke ala e piæi aku ai, kalaiwa mai nö ua mau malihini nei a hoæokü i ko läkou mau kaæa ma ia küæono o ke kaiäulu. Hele a paæapü ia wahi i nä kaæa. A i kekahi manawa, he kü nö kahi kaæa malihini i loko o ko läkou ala kalaiwa ponoæï. A æaæole nänä æia ka hola. He hele mai no i loko o ke aumoe, a he komo hewa hoæi ma loko o ka pä hale, a he lülü nö hoæi i ka æöpala i æö a i æaneæi.

Maliæa o nïnau mai kahi poæe, “Ua aha æia ke aloha o ka poæe kamaæäina? Ua aha æia ke æano hoæokipa malihini?” æEä, e ka makamaka heluhelu, ua haæina æia ka maluhia o Haæikü, a ua pau nö hoæi ka manaæo hoæokipa malihini o laila.

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.