Synopsis: Discussion about the sale of Läna’i.

———

Aloha mai e nä makamaka heluhelu, eia mai ka päpä ‘ölelo ‘ana a kekahi mau känaka ‘elua no ke kü’ai ‘ia ‘ana o Läna’i a Kaululä’au. Ke mana’o nei ko ‘oukou mea käkau, ua lohe ‘ia nö këia päpä ‘ölelo, akä, he moe paha ia, a ma ka no’ono’o wale nö paha. Penei ia.

Puni Kälä: Ke kü’ai ‘ia aku nei ka mokupuni ‘o Läna’i i kekahi ‘ona biliona.

Puni Mälama Kanaka: ‘O ia kä? ‘O wai aku nei ka mea nona ia mokupuni? ‘O ke aupuni paha?

Puni Kälä: ‘A’ole ‘o ke aupuni. ‘O David Murdock ka mea nona ia mokupuni, a ‘o Castle and Cook (Käkela me Kuke) kona hui. A i kü’ai aku nei ‘o ia iä Läna’i no ka nui o ka pohö. Ua ‘ölelo ‘ia ma ka Star Bulletin (Hökü Avalataisa), mai ka makahiki 2006 a i ka makahiki 2010, ‘o ka pohö i këlä me këia makahiki, ma waena ia o ka $20 miliona a ke $30 miliona.

Puni Mälama Kanaka: Aloha nö. Akä, ‘o ka nïnau nui, ‘o ia ho’i, pehea nä känaka e noho akula ma ia mokupuni a Kaululä’au?

Puni Kälä: Pehea lä? ‘A’ole nö au i nïele aku, ‘o ka lohe ‘ana i ka nui o ka pohö, lele akula ka hauli.

Puni Mälama Kanaka: Auë! I hewa paha i ka mea näna i kapa aku i kou inoa. ‘Eä, he aha ana lä ka hopena o nä känaka o Läna’i? ‘O wai ke kü ana i ka moku? ‘O ke aupuni paha?

Puni Kälä: ‘A’ole. ‘O kekahi ‘ona biliona ke kü ana i ka moku. ‘O Larry Ellison kona inoa. A ‘o ia ka helu ‘ekolu o nä känaka waiwai loa o America. A no laila, ke mana’o nei au, ua pau ihola ka wä pohö o Läna’i. A e kani ana ka leo o ka pelehü no Ellison, “Pökeokeo, pökeokeo.”

Puni Mälama Kanaka: ‘A’ole ka mea nui ‘o ke kälä a ‘Elikona! ‘O ke kanaka ka mea nui. Ua poina paha ka mo’olelo no Kawelomahamahaia a me nä ali’i he nui e like me ia? Iä Kawelomahamahaia e noho ali’i ana no Kaua’i, ‘o ia käna hana, ‘o ia ka hana e laupa’i nui ai nä känaka ma luna o ka ‘äina, a ua lako nä mea a pau e pono ai ka noho ‘ana.

Puni Kälä: Kä! Mai hopohopo no ka pono o nä känaka o laila. Aia a nui ka loa’a a Ellison, a laila, e mälama ana ‘o ia i nä känaka.

Puni Mälama Kanaka: A inä ‘a’ole e nui ka loa’a, a e nui paha ka pohö, e like me Käwika Mükaka? E kü’ai wale ‘ia aku me ka nänä ‘ole no ka pono o nä maka’äinana? A pehea ana lä ka nui o ka pohö e kü’ai hou ‘ia aku ai ‘o Läna’i, he keiki ho’okama. ‘Eä, ua ‘ölelo mai ‘oe, ‘o ka pohö o ka makahiki, i ka wä a Mükaka e kü ana i ka moku, he $30 miliona a emi mai. Iä käua, he pu’u kälä nui ia e pohä ai ka lae. Akä, inä he mau ‘ona biliona käua, he mea iki wale nö ia. A eia mai kahi mea e pono ai ko Läna’i. ‘Oiai, he ‘ona biliona ‘o ‘Elikona, e ho’olilo ‘o ia i kahi pu’u kälä nui ma ka ho’ona’auao ‘ana, e uku ho’i no ka hele kulanui ‘ana o nä ‘öpio o Läna’i, me ka mana’o e ho’i läkou i ko läkou one hänau no ka ho’olako ‘ana i ko läkou ‘äina aloha. ‘O ia ka mea e pono ai. A ke nui ke kälä ma ia hope aku, he pömaika’i paha ia. Akä, ‘o ka mea nui, ‘o ka mälama kanaka nö ia.

Puni Kälä: ‘A’ohe kä he lohe o kou pepeiao huluhulu? Aia ka mälama ‘ia ana o nä känaka a nui ka loa’a. Auë, e ku’u hoa, kohu mea lä, ‘a’ole ‘oe ho’olohe iki i ka’u ‘ölelo.

———

E ho’ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho’i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai’i at Mänoa.