Ka hua o ka ho’opane’e

Synopsis: Procrastination can work in your favor, but sometimes it is not so favorable.

E o’u mau makamaka e heluhelu nei i kēia wahi mo’olelo nūpepa, ‘o kekahi hemahema o ka hale kanaka ka ho’opane’e ‘ana i ka hana. Eia na’e, ‘ike ‘ia paha ka ha’awina e a’o ai ma ke ola. Mai noho ‘oe a kakali o hala auane’i ka Pu’ulena.

Ma Mānoa, ma ka mokupuni ‘o O’ahu i noho ai kekahi ‘ohana. Aia nā kumu lā’au like ‘ole e ulu ana ma ka pā hale. Hākilo aku ka wahine i waho o ka puka aniani o ka hale. Aia kekahi kumu manakō kahiko a nui loa ma ka pā hale. He mau lālā nui kona e lewa ana ma luna o kahi e kū ai nā ka’a. “E ia nei, āhea ‘oe e ‘oki ai i kēlā mau lālā o ke kumu manakō?” i nīnau aku ai ka wahine i kāna kāne. Pane akula ke kāne, “Eia au ke kakali nei ‘o ka ‘ae mai o ko’u hoa i kāna pahiolo mīkini.” Pane akula ka wahine, “’Eā, mai poina. He hua ko ka ho’opane’e!” Hala kekahi mau pule a mau nō ka waiho ‘ana o ke kumu manakō me ia luluhe mai o nā lālā.

‘O ia ho’opane’e nō na’e a hiki mai ke kau e pua ai ka manakō. Nīnau hou ka wahine i kāna kāne no ka ‘oki ‘ana i nā lālā. “E ku’u kāne ē, e hua koke mai ana ka hua manakō. Ua poina kāu hana?” “’A’ole. ‘O ia ana ka’u hana o ka hopena pule. Mai hopohopo. He kō mai koe,” i ‘ōlelo hō’alo’alo hou aku ai ke kāne me ka leo pākīkē nō ho’i. A puka mai kēlā hua ma ka lehelehe, pā maila ka makani ikaika a helele’i nā pua manakō. “’Eā, mai poina. He hua ko ka ho’opane’e!”

A hala he mau pule hou aku, ho’omaka maila ka luhe ‘ana iho o nā lālā i ka nui o nā hua. I ka ‘alawa ‘ana a’e o nā maka o ka wahine, ‘ike ihola ‘o ia, ‘a’ole maika’i ka ‘oki ‘ana i ka manakō ‘oi hua ka hua. No laila, pi’i kona uluhua i ke kāne, a ‘ōlelo akula me ka leo’a’aka, “Hua maila nā hua manakō. Ua hala ka wā kūpono. Aia a pau ke kau manakō, ‘o ia ka wā e ‘oki ai. No laila, i lawa nō a pau ke kau hua, e ‘oki ‘ia mai!” Ha’i akula ke kāne, “’O ia ihola nō ka’u e kali nei.” Pane hou akula ka wahine, “Mai poina. He hua ko ka ho’opane’e!”

A pau ke kau manakō, ho’omaopopo hou akula ka wahine i ke kāne e ‘oki i ka manakō. ‘Ae maila kēlā, “’Ae. ‘Apōpō nō au e hana ai.” I ia pō na’e, ua hiki mai ka makani ‘ino. Lohe ‘ia nō ma waho e hū pūkalakī mai ana. E naue māewaewa ana ho’i nā lālā o ke kumu manakō. He ua nui ke loku mai ana a lohe ‘ia nō ho’i ka pakīpakī ‘āma’amau ‘ana o nā paka ua ma luna o ke kaupoku. Ma mua o ka hiamoe ‘ana, ‘ōlelo akula ke kāne, “Mai hopohopo. E kō ana nō ka hana i ka lā ‘apōpō.” I ke kulu na’e o ke aumoe, kani maila kahi pohā leo nui. ‘O ia nō ka haki ‘ana o kekahi lālā nunui o ke kumu manakō. ‘A’ohe i ’emo, lohe ‘ia ka pahū o ka lālā e ku’u ana ma luna o kekahi mea. ‘O ka mea ia i ala ai ke kāne a me kāna wahine. Holo kikī akula lāua i waho e nānā ai. Kāhāhā! ‘O ka pālaha ihola nō ia o ke ka’a a ke kāne ma lalo o ke kaumaha o ka lālā lā’au. I ia manawa nō, ho’opuka akula ka wahine i ka hua o ke a’oa’o, penei, “Ā la’a! Ā la’a lā! ‘O ia ihola ka hua o ka ho’opane’e!”

(He ho’oponopono kīna’u. I kēlā Pō’aono aku nei, he mau kīna’u ko ka mo’olelo, ‘o ka mua, ‘o ka ‘ehā ia o ka ‘Aha I Ulu I Ke Kumu, a ‘o kekahi, ua pela hewa ‘ia ka inoa o ka mea kākau, penei kona inoa — Lia O’Neill Keawe. LH)

E ho’ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho’i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai’i at Mānoa.