Synopsis: Disney’s removal of its Maui costume from store shelves was a good thing for Polynesian culture. Understanding cultural appropriation will awaken the colonizing mind to the nature of this type of abuse.
Wahi a ka Disney Corporation, he mea æike wale æia ke külana o ka naæau o ka poæe Polenekia. Pehea lä naæe i æike æia ai? Ua hiki ke æölelo Hawaiæi, Kämoa, Kahiki, Tonga? æAæole paha. Ua hoæopaæa i ka hula ma ke alo o kahi kumu hula? æAæole hoæi. Ua komo i loko o nä papa ma ke kulanui, nä papa Hawaiæinuiäkea a Pacific Island Studies paha? æAæole lä!
He küpaianaha paha a he hüpö paha këia hana a Disney? I mea aha ia? æO ia nö ka hana æana i kekahi æili hoæomeamea. Penei nö i hana æia ai: hana æo Disney i këia æili hoæomeamea ma ke æano he lole. Küæai nä keiki a komo aku i loko o këia æano lole i lilo ai läkou he kanaka Hawaiæi, Kämoa, a pëlä aku. He aha ke æano o këia hoæomeamea æili kanaka? Pala uli ke kohu o ka æili ua paæa i nä uhi, e like me ka hana a kekahi poæe Polenekia.
Ua æano like këia me ka hana a ka poæe hoæokae æili o æAmelika i ka wä ma mua. Ma kahi o ka MH 1830, ua holo nä känäwai “Jim Crow” i mea e hoæokaæawale ai i nä poæe päæele mai nä æili puakea aku. æO ia holo nö a hiki i ka Civil Rights Movement o nä makahiki 1960. I ke au iä Jim Crow, ua mälama æia kekahi mau höæike i kapa æia he “minstrel show” ma æAmelika. He hoæokae æili ke æano o ia höæike no ka mea, ua pena ka poæe æili puakea i ko läkou maka a kohu päæele i mea e hana keaka ai. He hoæomeamea päæele ia i mea e hoæohauæoli æia ai ke anaina. Kapa æia këia æano hana æo ka “Black Face”. Pëlä nö ka hana a Disney e lawelawe nei. He æili hoæomeamea i käpala uli æia a kohu æili Polenekia. He hoæokae æili nö.
No ka æike æole o Disney i ka moæolelo o ka poæe Polenekia, ua æapakau läkou i kekahi mau hunahuna o ia moæolelo me ka nänä æole hoæi i ka pöæaiapili. Ua æänoni æia nä moæolelo o nä lähui like æole a lilo mai he moæolelo hoæokahi nö. He poæe küæokoæa ka poæe Polenekia. æAæole naæe æo Disney e nänä. æO ka hana kälä wale nö kä läkou mea e nänä ai. He mea æole ka æoiaæiæo. He haku wale nö kä läkou, a he hakuæepa ia.
Inä e kaæakaæa ka maka a æike läkou i ka hopena o kä läkou hana, e hoæomaopopo nö i ka æino a ka poæe Polenekia e hoæomanawanui ai. A e æike nö läkou i ka hopena o ka hoæolaha æia o këia manaæo hakuæepa ma ka honua nei a puni. E paæa ana këia manaæo æino i nä känaka a pau, a e ili aku ana nö i nä hanauna he nui wale e hiki mai ana.
Eia ka panina manaæo. He mea nui ka mälama æana i ka moæomeheu pololei o nä lähui Päkïpika. He kuleana ko Disney e höæike ai i ke æano maoli o ka poæe Polenekia, he mau känaka maoli nö käkou a æaæole he kätuna e æakaæaka ai. Pëlä e pakele ai i ka hoæomau æia o ka hoæokae æili. Pëlä hoæi e pau ai ke kuhikuhi aku iä haæi he mea æano æë a æaæole ia he kanaka. He kanaka käkou a pau. E nänä i ka hoa kanaka o kipa hewa ke aloha i ke kätuna.
———
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
