Synopsis: Because of the loss of Officer Bronson K. Kaliloa, there is a concentrated effort to find his killer. However, there also should be a united effort to create better avenues for the incarcerated population instead of only making stricter laws and more severe penalties.
‘O ia poæo manaæo e kau aæela i luna, no loko mai ia o kekahi moæolelo kahiko. Penei ka moæolelo, i ka wä ma mua ma Hakalau, ua pilikia ko laila a me nä kaiäulu e pili ana i kahi kahuna æino. A hoæäæo päkahi aæela kekahi mau kähuna i mea e pau ai ua kahuna æino lä. æAæole naæe i hiki. I kekahi lä, hiki maila kekahi kahuna i laila, a æo kona manaæo i nä kähuna o laila, aia wale nö paha a alu like nä kähuna a pau o laila, a laila, e pau paha ia kahuna æino i ka make. A i ke alu like æana o nä kähuna o laila, æo ka lanakila aæela nö ia ma luna o ia kahuna. A æo ia ke kumu i koho æia ai ia æölelo kahiko i poæo manaæo no këia moæolelo nei, æoiai aia nö nä mäkaæi o Hawaiæi moku ke alu like akula ma ka æimi æana aku i ke kanaka näna i kï aku i ka Mäkaæi Bronson K. Kaliloa ma ka mokupuni æo Hawaiæi. A make loa ihola æo Kaliloa. A he lana ka manaæo e paæa koke ua kanaka lä i ka hopu æia.
æO kekahi mea e kau aæela ia æölelo i poæo manaæo, æo ia ke alu æana o ka pule i Hakalau ma ka hoæopulapula æana i nä känaka e noho paæahao iho nei ma nä hale paæahao a puni këia pae æäina a ma nä æäina nö hoæi a pau. æO ka mea i kau ai ka weli o ko æoukou mea käkau, æo ia ka æike æana i kekahi mau känaka i ka æölelo æana e æoæoleæa loa nä känäwai o ka æäina, a e kanono paha ka hoæopaæi ke pili ke kanaka i ka hewa. æEä, æaæole ia æo ka mea e pau ai ka pilikia. He mea paha ia e mähuahua ai nä kalaima like æole e æike æia nei ma këia mokuæäina a puni.
æO ka manaæo, e kanono ka hoæopaæi a e æoæoleæa hoæi nä känäwai, æo ia paha ka mea i hoæonui æole ai ka Mea Hanohano Henry Nakamoto i ka pela o Justin Waiki, ka mea näna ke kï æana iä Kaliloa. æO nä loio hoæokolokolo, e küæë ana i ka manaæo e emi loa ka pela o Waiki. æO ke kumu paha o ka hoæokö æole a Nakamoto i ka manaæo o nä loio hoæokolokolo e nui ka pela, he mea maæa mau ia æano noi i nä loio hoæokolokolo me ka nänä æole o ke küpono a me ke küpono æole paha.
He nui nö nä hana e alu ai ka pule, akä, æo ka hoæopulapula æana i nä paæahao, æo ia kekahi o nä mea æano nui e pono ai käkou a pau. æAæole wale nö æo ka poæe hana kalaima. E æimi käkou i mau polokalamu e hiki ai ke æaeæoia ka paæahao i kona wä e hoæokuæu æia ai. A e æölelo paha kekahi, “I hewa i ka paæahao, ua hei (paha) i ka läæau hoæomalule kino, no ke aha lä e kökua ai iä ia.” Akä, i kekahi manawa, i hei i ka läæau hoæomalule kino ma muli o ke kauka näna i häæawi aku i ia läæau. æAæohe wahi mea a hoæopaæi æia o ke kauka. æO ka mea i hei i ia läæau æona, æo ia wale nö ke hoæopaæi æia, a æaæole o kana mai ka hoæopaæi, æo ka noho paæahao, æo ke kaæawale mai ka æohana aku, a æo ka æoi loa aku, æo ka make paha. No laila, e külia käkou i ka nuæu ma ka æimi æana i wahi e pömaikaæi ai nä känaka a pau, æo ke kanaka nui a me ke kanaka iki, ke kanaka ulakolako o ka noho æana a me ke kanaka hemahema a nele o ka noho æana.
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 956-2627 (Laiana)
>> 956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
