Column: ʻOkoʻa paha ʻo ‘Kahlua’ a ʻokoʻa hoʻi ʻo ‘Kaholo’

Synopsis: The Swedish company Absolut, which makes the coffee liqueur Kahlua, is blocking a Big Island businessman from using the name Kaholo for his coffee. It claims that “Kaholo” is too similar to “Kahlua” and constitutes a trade-name infringement.

———

Aloha wale mai käkou a aloha hoæi kä käkou æölelo makuahine. Ua kupu hou mai kahi hihia e pili ana i ke kapa inoa æana a me ke kuleana no nä huaæölelo Hawaiæi i loko o ia inoa. Ua häpai æia mai hoæi kekahi mau laæana i loko o këlä mau mahina i hala aku nei, æo ia nö æo Aloha Poke mä me Mahaloha Burger, a ua kupu maila kekahi nïnau no ke kuleana, ma lalo o ke känäwai æAmelika, e hoæohana ai i nähi huaæölelo Hawaiæi, æo “aloha” läua me “poke”, ma ke æano i inoa päæoihana a mea küæai paha. Auë ka æapakau æia ë o këia kuleana! He hana kohu æole ia na ke kölea, ka manu piha mahaæoi.

Eia kä, ua æöæili hou mai ia pauæaka hoæokahi i mua o ke äkea. Kalaæihi ke æano o kekahi hui küæai lama ma Kuekene, æo Absolut. Eia nö ua hui lä ke päpä mai nei i kekahi hui küæai kope ma ka mokupuni æo Hawaiæi, æaæole e kapa aku i käna kope æo Kaholo. Wahi a nä loio a Absolut, ua like loa nä inoa, æo Kahlua me Kaholo. A pehea lä hoæi i like ai? Wahi a kona æäuna loio, aia kauwahi hua palapala like ma ka pela æana i nä inoa æelua. æEä, e ke hoa heluhelu, wahi a ka haole æaæohe wahi like o ka æäpala me ka æalani. Pehea lä hoæi e huikau ai ka inoa o kahi a me ko kekahi?

E nänä käkou i nä hiæohiæona kälai æölelo o ua mau huaæölelo lä a æelua. Aia he lula ma ke kükulu æana i nä käpana Hawaiæi, æo ia hoæi, æaæole e pili æelua koneka kekahi i kekahi ma ke kaæina o nä hua, a æaæole e kau mai kahi koneka ma ka hopena o ke käpana. A no laila, æaæohe huaæölelo e pela æia ana e like me Kahlua ma ka æölelo Hawaiæi. He hua malihini nö ia. Eia hou, i ka wä e lawe kahiki æia ai nä huaæölelo haole no ka hoæohana æana i loko o ka æölelo Hawaiæi, e hoæohawaiæi æia ko läkou puana æana a kü pono i ia mau lula. Penei nö ka huaæölelo æo Kahlua ke komo mai æo ia i loko o ka æölelo Hawaiæi: Kälua. æEä, æaæohe wahi æano o ia hua e like ai æo ia me Kaholo! æO ka æoiaæiæo, ke æimi aku iä Kaholo ma loko o ka puke wehewehe æölelo, æaæole e loaæa. æO ka mea loaæa, aia ke kahakö, penei: Käholo. æO ia nö ka mea e loaæa mai ai kona manaæo, æo ia hoæi, he æeleu a wikiwiki ke æoni.

No laila, ma waho aæe o ia hana mahaæoi æo ka æapakau æana i ke kuleana e pili ana i ka huaæölelo Hawaiæi, hana maila æo Absolut me he mea lä, he mea æole ka pono o ka poæe Hawaiæi i mua o ia mea he hoæokuleana inoa. Aia wale nö ka æike æana o läkou i ka mahaæoi o kä läkou hana a hana æia aku läkou ma ia æano like nö. æAæole naæe e hana aku pëlä o käkou ke kapa æia mai i ka mahaæoi!

æO Owen O’Callaghan ka inoa o ia mea küæai kope ma Hawaiæi. Eia nö æo ia ke paio nei no ka pono o käna wahi æoihana käloaæa. He pilikua naæe æo Absolut, a æo ka nui o käna kälä, hiki iä läkou ke hai i ia æäuna loio näna e höæaæano iä O’Callaghan me ka æauæa aku æaæole e kapa i ka inoa o käna kope æo Kaholo. Pehea lä këlä æano? æO ia ke æano o nä känäwai haole. Ili ka pono ma ka æaoæao o ka mea kälä, a æo ka mea kälä æole, he hoka ka loaæa.

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.