Column: E nonoi, e kāhoahoa, e ʻūlāleo aʻe ka pule

Synopsis: The Protect Kahoæolawe æOhana requests your concerted effort in prayer to stop the fires on Kahoæolawe.

æO Lonomakua kekahi o nä akua nui no loko mai o nä Kükulu o Kahiki a höæea i Hawaiæi nei. æO ia kekahi o nä Lono e hoæäla i ke kiæi akua i ka Makahiki. He kaikunäne æo ia no ka wahine o ka lua i Kïlauea, no Pele. Näna ke ahi. æO ka æaulima a me ka æaunaki käna mea e hiæa ai i ke ahi. æO ia paha ka mea i æölelo æia ai e ko ke au nei æo ke kiæi akua o Lonomakua, ua kükulu æia i ka æaulima me ka æaunaki.

Hoæolale æia aæela e Pele ke ahi a Lonomakua i ka wä i kaua ai läua æo Kamapuaæa. Hiæa æia ke ahi. æO ke alualu akula nö ia o ke ahi iä Kamapuaæa. Ola ua kupuæeu lä i ka pale a kona mau küpuna kaua, a Küliaikekaua mä. æAæole i pä i ke ahi. Pëlä kekahi mana o ka moæolelo. æO kekahi hoæi, ua küpilikiæi maoli ke ola. Koæikoæi! Mai nö a make ua æo Kamapuaæa lä i ke ahi a ua Lonomakua nei. Kähea aæela ua kupuæeu lä i kona kaikuahine, iä Leialoha, ka mea nona ka ua näulu. Penei ke mele a Kamapuaæa i kau aæe ai iä Leialoha:

E Lei Leialoha ë,

æO ka haka lei o Paoa,

æO ka haka lei ana,

Ö mähele ana ka ua,

Me ka lä ë,

E iho, e iho mai ana ka ua i lalo nei

E ka pünohu nui o æIkuä

Kaæalewalewa ka uakoko

Pö a kama, a ka pö i hana ai

He æino nou, he paæa ia, he paæa ai

E Uli ë, ma hea ke ala?

Poæipü ka lewa! He æino ka i loaæa. Hoæokahi kuäua, piha ka luapele i ka ua mea æo ka ua a ka näulu. æAneæane pau kö-ä-lua i ka wai a ka ua i loku ai, pakele ai ke ola o Kamapuaæa. Hü aæela ke aloha o Lonoikiaweawealoha i ka hoa hänau, iä Pele. Mao akula ka ua näulu. Ola kö-ä-lua lä. æAæole i kïnai æia ka wela o ka huhü o ka wahine o ka lua. æAæole naæe hoæi e pau ma æaneæi i ka höæike æia.

æO ia ola i ka näulu kä mäkou, ka æOhana näna e kahu ka æäina o Kahoæolawe, æo ia hoæi æo ka Protect Kahoæolawe æOhana, e nonoi nei, e kähoahoa nei, a e æüläleo nei hoæi i këia wä æänö, no ka mea ke laha aæe nei lä ke ahi a æaæole e kïnai æia e känaka ma muli o ka weliweli i ka pahüpahü a ka böma.

Nui ke kaumaha o ka lähui i ka pohö æana o ka hana nui a ko käkou lähui e hoæopau i ka hoæopahüpahü æana a ka Navy, ka hoæomaæemaæe æana i ia haumia i waiho æia, a me nä papahana i laulima ai nä kana lau känaka i ke kanu i nä kupu hou. Heleleæi nä waimaka o mäkou i ke aloha i ka æäina, no ka mea, æo ka waimaka ka hale kipa a ke aloha. æO æoe pü paha, e kuæu makamaka. æO käua käua.

I nïnau nui æia mai nei kou mea käkau i ke kumu o ka hoæomaka æana o ke ahi. æO kaæu e æï mau ai, æaæohe maopopo. Kohu mea lä, he ahi kumu æole. æAæole æo ke kumu o ke ahi ka mea nui; æo ke kumu e kïnai æia ia ahi ka mea e kau nui ai ka manaæo. Aia ia kumu i ka pule. Ikaika ka pule a ka Hawaiæi. E hoæoikaika aæe hoæihä käkou, e ka lähui. E känaenae aæe i kö akua, i ko käkou hoæi paha, e iho ka ua i lalo i o Kahoæolawe, näulu hoæi ke æano, hälana ka wai kahe, kahe a æele i ka nänahu, pio ke ahi e æä nei ka æäina. Pëlä nö au e kauleo aæe nei i mua o æoukou, e ka lähui ë, e hulia mai i ka pule.

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.