Column: He aloha no ku‘u hoa ‘aki mau i ka palu ‘o Kepano

Synopsis: My friend, Kepano Trussel, is gone. He passed away last Friday. He was an unheralded champion for the Hawaiian language, leaving a legacy of data he had collected from Hawaiian language sources. I will miss our talks.

Aloha mai nö käkou e nä hoa makamaka o ka æölelo Hawaiæi. He nühou hoæokaumaha kai kupu mai no kuæu hoa, æo Stephen “Kepano” Trussel. He hoa pü hoæi no ka æölelo Hawaiæi, i ka hoæoikaika pauaho æole ma ka æohi mau æana i nä moæolelo, nä huaæölelo, a me nä känäwai Hawaiæi, a me nä æike he nui hou aku no nä æölelo Polenekia a me nä kumuhana like æole he nui aku nö. I ka P5 o këlä pule aku nei, ua hala aku i ke ala hoæi æole mai. Iä ia i ka hele wäwae æana i ke kakahiaka nui, e like me ka mea maæa mau, ma mua o ka wanaæao, ua häæule aku ma kaæe alanui, no ka maæi huki nö paha. I loko nö o kona hiki aku i ke külana æelemakule, he püæiwa æiæo nö kona hala æana, no ka mea, he kanaka wïkani nö æo ia i paæa pono ke kino.

I loko nö o ka nui o ko mäua mau kamaæilio æana, käkaæikahi käna mau æölelo nona iho. A no ka hopena æelemakula paha o kä æoukou wahi mea käkau nei, ua poina ihola kekahi o kä ia ala mau moæolelo i hahaæi mai ai, a i æole ia, ua hele a æano käpekepeke ka ikaika hoæomaopopo. Eia naæe ka mea i maopopo. Ua hänai æia ma Nü Ioka, a ua kula æia ma kahi kula no ka poæe hana noæeau. He mea kälai kiæi æo ia. Eia naæe, i këlä wä, e lilo ana i mea nui ka haku polokalamu no kahi mea hou o ka æäina he kamepiula. Ma ia hope mai, hele maila æo ia ala i Hawaiæi nei no ke komo æana i nä papa kälaiæölelo o ke kulanui. A i ka puka æana me ke kekelë kauka, æo kona lele akula nö ia i Iäpana, kahi e aæo aku ai i ka æölelo Pelekäne.

He mau makahiki aku nei, ua hoæi maila i Hawaiæi a ua lilo he mea nui iä ia ke aæo æana i ka æölelo Hawaiæi. æOiai he kanaka noho hoæokahi nö æo ia, no laila, ua hoæomaka i ke aæo æana iä ia iho, a æoiai ua hiki aku i ke külana æelemakule, ua hiki nö iä ia ke komo i loko o nä papa kulanui me ka manuahi. I loko o këlä mau makahiki aku nei he æekola a æehä paha, komo maila ia i loko o kaæu mau papa æölelo Hawaiæi. æO ka papa makahiki æehä, ka papa palapala leo, a me ka papa pilinaæölelo. A pau ka papa, he mea mau iä mäua ka päæina pü æana o ke awakea me ka æaki pü æana i ka palu a hala nö nä hola æauinalä. A i këlä kau kula aku nei, i ke kau hoæi i laha ai ka maæi Corona, kökua nui mai æo ia i ka hoæokele æana i nä kai küpikipikiæö o ke kamepiula. E æole æo ia ala ola ai kahi keiki æo au.

Eia mai ka helu paena pünaewele no ka nänä æana i käna mau hana like æole, trussel2.com , a eia hoæi kahi aloha e hoæomanaæo ai i kuæu hoa:

Aloha e kuæu hoa æalo like

I ka piæina a me ka ihona

O ka pilina æölelo kanaka

Ke naka nei lä æo loko

æO ka puæuwai ia o ka haæo

Haæohaæo i ka lele o ke hoa

Hoa hana manawaleæa

Mea æole ia mea æo ke kälä

Aia nö ka uku æo ka hana

He hana näu hoæokahi nö

Na wai e hoæomanaæo aku

I käu hana e ka æelemika?

Iä wai käu pono i waiho ai?

Eia mai kou hoa æaki palu

Ke ani peæahi aku nei

Me ke aloha nui, e Kepano,

Iä æoe e hele aku nei

I ke ala hoæi æole mai.

———

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.