Column: Kūamuamu ‘ia ka inoa ke lilo ia i mea hō‘ino‘ino

Synopsis: The name Karen is being used to reference pushy white women, and Ken is the male counterpart. This violates Hawaiian sensibilities in which names are greatly revered. Why not use expletives? It would be less egregious.

Aloha mai käkou a aloha nö hoæi ko käkou mau inoa. He mea maopopo ka mana o ia mea he inoa. No käkou Hawaiæi, he koæikoæi ka inoa no ke kanaka nona ia inoa. Wahi a Pukui mä, ma loko o ka puke Nänä i ke Kumu I, he minamina nui æia ka inoa kanaka i ke au kahiko. I ka pohala hou mai o ka æölelo kanaka i këia wä, lilo hou ka inoa Hawaiæi i mea mana. Näna ko käkou nohona e alakaæi ma ke ala pono a pono æole paha. æO ka nui o ka mana, æaæole hea wale æia ka inoa me ka manaæo küamuamu iä haæi.

I këia wä a käkou e hoæomanawanui nei i ka noho hoæomalu maæi, ka hana kohu æole a kekahi mau mäkaæi ma nä külanakauhale o æAmelika, a me ke komo æana i ka pale maka, ua lilo ke kelepona paæa lima i æähaæilono no ka lehulehu. æO ia hoæi, ke æike æia kahi hana kohu æole, e paæi kiæi æia a hoæolaha æia aku ma o ka pünaewele. I ala ia e kaulana ai ua kiæi nei, a pau pü me ka æölelo e pili pü ana, mai æö a æö o ka honua. æO ia nö ke æano lawe æölelo hou o këia wä.

æO kekahi æano höæike e lawe æia aæe nei, æo ia nö ka hana kohu æole a kekahi poæe wähine æili kea i mua o ke äkea. Eia kahi laæana, inä e höæole æia a keæakeæa æia paha ka hana a kekahi wahine, he piæi æokoæa mai ke kai a hoæomaka ka æuä helu æana. Kohu mea lä ua æauæa æia kona mau pono siwila. Aloha nö! He hoæoaliæi ke æano! æOiai, æo ka wikiö wale nö ka höæike i loaæa, a æaæole æike æia ka inoa o ua wahine lä, he kapa æia æo ia i ka inoa æo Karen. A he aha lä hoæi ke kumu i koho æia ai æo Karen? I koæu kuhi, he inoa kaulana ia i waena o nä wähine æili kea.

æEä, pehea lä ka manaæo o nä wähine he nui hewahewa nona ia inoa a ua æoluæolu naæe ko läkou æano? E ili pü mai ana ia manaæo æino ma luna o läkou. æEhia ua mea aloha, æo ke Karen maoli? æAæohe oæu hoihoi i ke æano mahaæoi o ua mau wähine lä e kapa wale æia ana i ke Karen, eia naæe, æaæohe wahi küpono o ka hoæokae æana i nä Karen a pau. Minamina kä hoæi ka noæonoæo haole. Me he mea lä, ma kahi o ke kapa wale aku i nä hua küamuamu, ua hapa mai ka æino o ke küamuamu i ke kapa æana i ia æano wahine i ke Karen. I ka manaæo o ka haole, æoi aku ka æino o ka hua pelapela haole ma mua o ka inoa. Kohu mea, ua æoi aku ka æino o ka hua e kuhi ana i kahi mähele kino, a i æole kekahi hana a ke kino a i ke kino paha. He mana ko nä inoa a pau, a he aloha ko ka makua i ke kapa aku i ka inoa ma luna o käna keiki. Pëia pü nö me nä mäkua o nä Karen maoli.

æAæole he wahine æili kea wale nö kai paæi wikiö æia i ka hana kohu æole. He käne haole pü kekahi kai æike æia i ka hoæokano a hoæowahawaha paha. Ua kapa æia ia æano käne i ke Ken. æAæole e hihi. æO ia mau nö koæu küæë æana i ka hoæohaumia æana i ka inoa kanaka. E like me nä Karen, he nui nö nä Ken maoli i maikaæi a æoluæolu ko läkou æano. æO këlä poæe mahaæoi naæe i kapa wale æia he Ken ka inoa kapakapa, he kohu æole nö kä läkou lä hana. æO ka poæe mahaæoi a leo nui, e aho ke kapa aku ma o nä hua pelapela. æAæohe like ka nui o ka mana me ko ka inoa o nä hoa kanaka.

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.