Column: He aloha no ko mäkou hoa polopeka æo Kathy Davis

Synopsis: The following is a remembrance of a great friend and colleague, a language- rights advocate who championed the linguistic well-being of minority groups struggling to survive an oppressive English- speaking reality.

Aloha mai e nä hoa. Eia ke luæuluæu nei ke kaumaha i ka hala æana o kahi hoa, æo Kathryn Anne Davis (æo Kathy hoæi kona inoa kapakapa) ma ka lä 16 o æAukake i këia makahiki nö, he Läpule ia. Ua hänau mai æo ia ala ma Grand Rapids, Michigan i ka MH 1949, ma ka lä 15 o Këkëmapa, a ke koe mai nei kona mau hoa hänau æelima, me nä keiki hanauna he nui.

Ua laha kona kaulana ma ke æano he loea æimi naæauao poæokela näna i kïpapa aæe i ala e holomua ai nä keiki o nä lähui hapa ikaika, nä mea hoæi i hoæokae æia kä läkou æölelo ma nä kula, a puka ai läkou i ke ao mälamalama.

Ua kula æia ua æo Kathy ma Eastern Michigan University, kahi i paæa ai kona kekelë laepua ma ka æike æölelo Pelekane, a paæa pü hoæi me ka palapala höæoia mäkaukau no ke aæo æana. Ua paæa ke kekelë laeoæo o ke Kulanui o Leeds ma ke kälai æölelo, a ua paæa ke kekelë laeæula ma Stanford, ma kona kula hoæonaæauao. Ma ia hope mai, ua lilo æo Kathy i kumu kula kiæekiæe a kumu kula nui hoæi ma nä wahi mai æö a æö, æo ia hoæi, æo æAmelika, æo Luxembourg, a æo Kina hoæi. A ma ia hope mai, ua lilo æo ia i polopeka no ke kula hoæonaæauao o ke Kulanui o Delaware. I ka MH 1992, hai æia æo ia ma ke külana polopeka e ke keæena Noiæi Aæo æÖlelo æElua o ke Kulanui o Hawaiæi ma Mänoa. Ma waho aku o ke aæo papa æana, ua hoæokele æo ia i ka Center for Second Language Research. A ma ia külana i loaæa mai ai he mau haæawina kälä no ka noiæi æana, a ua makana æia i nä haæawina Fullbright he æelua. Ua hoæoikaika æo ia i ka æimi noiæi no ke æano politika o nä kulekele pili æölelo a me ka hoæolaukönä æia o nä æölelo o ka poæe i haæahaæa o ke külana.

Nui käna mau pepa noiæi a puke i käkau ai no nä kumuhana like æole. æO ka lau æölelo æoe a ke kanaka hoæokahi, ka pili æana hoæi o ka æölelo i ka gender, æo ka hoæonaæauao æana ma o nä æölelo æöiwi a me nä æölelo o ka poæe komoneæe, ka hoæololi æana i ke æano o ke kula æia æana o nä haumäna i mea e pono ai nä keiki a pau, a me ia kumuhana aku ia kumuhana aku. Ua paipai nö hoæi i ka pono o ka poæe o nä kaiäulu liæiliæi o ka mana koho, na läkou ia e alakaæi i ke æano o ke aæo æana i nä keiki o ko läkou kaiäulu ponoæï. Ua hoæomaha loa æo ia i ka MH 2017. Eia naæe käna mau haumäna ke hoæomau aku nei i käna mau hana, æaæole hoæi i pau, a he mea nö ia hana e pono ai nä lähui haæahaæa o ke külana mai æö a æö o ka honua.

Ke hoæomanaæo aku nei mäkou iä Kathy no kona æano æoluæolu a lokomaikaæi hoæi. He nänä mau mai nö æo ia ala i ka pono o kona mau hoapili, a pëia pü me ko nä haumäna a pau äna i alakaæi ai a höæea aku i ke ao mälamalama. Pähola manawaleæa maila æo ia ala i kona naæauao ma luna o mäkou a pau. No laila, eia nö mäkou ua pä mai i ko ia ala aloha nui. Eia mai hoæi kahi hoæälohaloha iä æoe e ke hoa:

Luæuluæu Mänoa i ka ua nui

Welo ke aloha i ka æönohi

Aia ka helena o ka hoapili

Ke ala o ke kino o ka hoæi

æole mai

Aloha ë! Aloha ë!

———

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 956-2627 (Laiana)

>> 956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.