Synopsis: Hawaiians have been flying the Hawaiian flag upside-down to indicate distress via illegal occupation. The pro-choice movement has been flying the American flag upside-down to indicate a state of distress as well. Now, Republicans are doing the same to protest the raid at Mar-a-Lago. Is there an equivalence here?
Aloha mai nö käkou e nä hoa heluhelu. Eia mai kauwahi manaæo no ka welo æana o ia mea he hae. He hae nö ko Hawaiæi nei mai ka wä mai ma mua o ka hoæokahuli aupuni i ka MH 1893. I höæailona ua hae nei no ko käkou külana he aupuni küæokoæa. Eia kä naæe käkou ke noho hewa æia nei e kekahi aupuni æë, a i ka MH 1959 hoæi, ua hoæolilo hewa æia ko käkou wahi pae moku nei i mokuæäina no æAmelika, a ua æapakau æia ko käkou hae a hoæolilo æia i hae kühelu no ua aupuni hoæopunipuni nei. I këia manawa, ua lilo ia i höæailona no ko käkou hoæokolonaio æia ma lalo o ka mana o ua æälunu lä. A no ke küpilikiæi o ko käkou noho æana pëlä, æo ia ihola nö ke kumu a kekahi poæe aloha ‘äina e hoæohulihia nei i ka hae Hawaiæi a welo kapakahi mai, æo ka hiæu i luna, poæo i lalo.
He hana mau i ka poæe holo moana ka hoæohulihia æana i ka hae ke kupu mai kekahi pöæino. I höæailona ia e maopopo ai i kekahi poæe holo moana e käæalo wale mai ana, he pilikia kai kupu mai ma luna o ua moku nei. Pëlä kona mole kumu mai ka wä kahiko mai, a ua pae mai nö hoæi i uka o ka æäina i höæailona no ka noho küpilikiæi æana o kekahi aupuni. æO ia ihola nö ke kumu e æike nui æia nei nä hae hulihia ma ko käkou pae moku nei. E æike pü æia nö me nä hae Hawaiæi e welo nei ma ke æano maæa mau, æaæole naæe e hihi i këia manawa. æO ia höæailona nö ia no ka noho hewa mai o æAmelika.
æO kaæu mea e häpai nei i këia kumuhana, i këia mau lä, ua kupu mai këia hana ma æAmelika kekahi. Eia ke welo hulihia nei ka hae æAmelika no kekahi mau kumu. Ma kekahi æaoæao, i höæailona ia no ke külana küpilikiæi o nä wähine, æo ia hoæi ma muli o ka æapakau æia o ko läkou pono e hoæohemo keiki ai. I kumu maikaæi nö paha këia e hulihia ai ka hae. Ma kekahi æaoæao naæe, eia nö kekahi poæe ke hoæohulihia nei i ka hae æAmelika ma muli o ke kuekaæa æia o ka hale o Donald Trump ma Mar-a-lago me ka æimi æana i mau palapala i lawe malü æia mai ka Hale Keæokeæo aku i ka wä i pau ai kona noho pelekikena æana. He noho küpilikiæi anei këia e hulihia ai ka welona o ka hae? Eia nö nä wähine he nui hewahewa ke hoæomaæau æia nei e ka æaoæao Lepupalika, a e hoæohälike æia ana me ke kanaka hoæokahi i lawe malü i nä palapala aupuni. æAæohe anei he wehena ko laila? He keu ka hoæokamani!
Inä paha he höæailona ka welo hulihia æana o ka hae ma luna o kekahi moku e höæike mai ai i kona külana küpilikiæi, he aha lä hoæi ka pilikia o Trump e welo hulihia ai ka hae æAmelika? æO ka æoiaæiæo, ua hoæopiholo æo ia i kona moku ponoæï! Eia hou, na kona poæe kauä nö këia koikoi hoæohulihia æana i ka hae, æaæole näna ponoæï iho nö. Ua höæike æë æia æo ia i ka honi aku i ka hae æAmelika ma loko o nä kiæi kükala nühou. Inä paha æo ia e hoæohulihia i ka hae i këia manawa, e ahuwale ana kona æano hoæokamani. He æuæu mau aæe nö naæe kona poæe i kona kaula!
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
