Synopsis: After many years of trial and error in the efforts to create a flying car, it looks as though it might not take much longer. There are a lot of questions as to how it will look and be controlled. As with any other new technology, there will be further testing and development.
Aloha mai nö käkou e nä hoa holoholo kaæa. He poæe maæa käkou i ke kalaiwa kaæa a ua maæa hoæi i ka noho ma luna o kahi mokupuni hoæokahi i ka wä e kalaiwa ai, a no laila, ua kaupalena æia ka loloa o ko käkou holoholo kaæa æana. Hala nä hola helu wale nö a kaæapuni æia ka mokupuni. æAæole hiki ke holo mai ka æäina aku a lana ma luna o ka æili kai, a luæu paha ma lalo o ia æili. Aia wale nö ka höæea aku o ke kaæa i kekahi mokupuni a halihali æia ma luna o kekahi moku. Eia naæe ka mea hou o ka æäina, a o ka lewa hoæi. E hiki mai ana ka wä e lele ai ke kaæa a pau hoæi ko käkou kaukaæi æana ma luna o ka mokulele a i æole ka helekopa e lele ai i luna o ka lewa. æO ia hoæi, e kalaiwa pololei aku nö i ke kai, a ma kahi o ka luæu æana i lalo, e lele aæe nö i luna. He kohu manu ka hoa like e kauaheahe ana ma luna o nä æëheu o ka makani.
æAæole he manaæo hou ia mea he kaæalele. Ua häpai æia nö ma mua o koæu hänau æana. I koæu wä e kamaliæi ana, he mea mau iä mäkou kamaliæi ka nänä pinepine æana i nä kätuna. æO kekahi mea punahele loa iä mäkou, æo ia nö ka “Jetsons”. Mau nö ka paæa æana o kona mele iaæu. E hoæomaka ana këlä me këia kätuna ma ka höæike mai i ka æohana Jetson e halihali æia ana ma luna o ko läkou kaæalele. æO ka makuakäne, æo George, ke kalaiwa ana, a e lawe ana æo ia iä läkou i ko läkou mau wahi e hele ai. A pau läkou lä i ke kïloi æia, lele æo George i kona wahi hana. Ma ia höæike, aia nö nä känaka æë aæe e holo ana ma luna o ko läkou mau kaæalele. He mea maæa mau nö ia. æEä e ka makamaka, he mau makahiki aku nei këlä. He kanaono paha, a eia kä, æaæole i kö ka manaæo no ke kaæalele.
He mau nïnau nö e nalu ai. He aha ke æano o ka ikehu e pono ai? E lilo ana anei ia ikehu i mea e haumia ai ke ao külohelohe, æo ia hoæi, ka lewa, ka æäina, ke kai? Na wai e hoæolaukaæi i nä kaæalele? He mäkaæi lele paha ko ka lewa? Aia ana paha kekahi mau lula lewa e alakaæi ai i ka lele æana o ia mau kaæalele? Pehea ana ka pipiæi o ia mea he kaæalele? E makepono ana ke kumu küæai e hiki ai i nä æohana a pau ke küæai, a i æole, na ke kanaka waiwai wale nö ke lele i loko o ke aupuni o ka lani? Inä he ulia ke kupu mai, na wai e kökua? E hiki ana i nä kaæa pöulia ke lele? Eia hou hoæi, e lele ana nä kaæalele ma luna o ka æäina kekahi, ma luna hoæi o nä alanui? He nui hou aku paha nä nïnau e kupu mai ana. No ka manawa naæe, ua mau nö ke külana he moemoeä.
æEä, e ka makamaka heluhelu, eia nö au ke kapa nei i këia manaæo o käkou no ke kaæalele he moemoeä. æAæole maopopo ke kumu i kapa æia ai këlä mea a käkou e kalaiwa nei i këia manawa he “kaæa”. He mau manaæo pili ko ua hua æölelo nei, akä, ua æano pili ka puana æana me ka hua æölelo haole, æo “car”. Inä e pau ana ia mea he kaæa huila, e pau pü ka pilina o ia hua æo kaæa i ke æano o kona holo æana. E lilo paha ka hua æölelo “kaæa” i hua hoæomanaæo no ka wä i hala. æO “mokulele” paha ka hoa like. æAæole ia he moku. æAæole paha e hihi, i nänä aku ka hana i ka hua æölelo “kaæalele” i loko o ka puke wehewehe a Pukui mä, æo kekahi manaæo ona, æo ia nö æo “to fly or soar, as birds.”
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
