Synopsis: Would you support Donald Trump for president of the United States if he intended to pull out of Hawai‘i and recognize our sovereignty?
Aloha mai nō kākou e ka po‘e e ho‘omanawanui nei i ka noho ho‘okolonaio ‘ia mai e ‘Amelika. ‘O ka lō‘ihi o ia kūlana kolonaio, ua hele kākou a ma‘a, a ‘o ka po‘e e mana‘o nei e pakele, a e hele lanakila ho‘i, ‘a‘ole nō i ma‘a i ia ‘ano no‘ono‘o. Ua ma‘a i ke kolo ‘ana mai o ka naio. He mea pa‘akikī ka pakele ‘ana i ka mea ma‘a. Ua ‘ano like ho‘i ia me ka nui o kākou e ho‘opa‘a nei i ka ‘ōlelo Hawai‘i ma ke ‘ano ‘o ia ka lua o ka ‘ōlelo. ‘O ka namu haole kai pa‘a mua, a pa‘akikī ka pakele ‘ana i kona mau hi‘ohi‘ona. E like me ka puana ‘ana i kēlā po‘o mana‘o e kau maila i luna, ‘o ka ma‘a ‘ole i ka ho‘opuka ‘ana i nā “k” he nui i loko o ka wā pōkole, e mālo‘elo‘e koke ke kū‘au alelo! E ho‘ā‘o paha kākou: Pa‘akikī ke kūlia ‘ana i ke kū‘oko‘a. Aia nō paha ka ma‘a a ho‘oma‘ama‘a. Pēia nō hoi ka ‘imi ‘ana i ia mea he kū‘oko‘a maoli. Ua ‘ano ‘ē paha ka na‘au ke no‘ono‘o a‘e.
Ia‘u e nānā ana i ka ‘Ahahui o nā Kemokalaka o ‘Amelika ma luna o ke kīwī, ua nīnauele ‘ia ka Meia o Wakinekona ‘Okana ‘o Kolumebia, ‘o ia ho‘i ‘o Muriel Bowser, a ua kupu mai kahi mana‘o ona no ka lilo ‘ana o ia ‘okana i moku‘āina no ‘Amelika. ‘A‘ole kēia he mana‘o hou i kupu wale mai. Ua lohea nō ma mua, a lohea pū ho‘i ka lilo ‘ana o Poko Liko i moku‘āina. Eia nō ko‘u mana‘o ma laila. He mea maika‘i nō paha ia, no ka mea, aia nō ke kapikala i laila. ‘A‘ole na‘e paha e kāko‘o ‘ia ua mana‘o nei e nā maka‘āinana a pau. Ua ma‘a nō lākou i ka helu kanalima. Inā e pāku‘i ‘ia mai kekahi mea hou, e pi‘i ana nō ho‘i ia heluna i ke 51. ‘A‘ole nō e ma‘a ka po‘e o ‘Amelika. Nui paha nā mea e loli ana, e la‘a ka heluna o nā kenekoa a me nā luna maka‘āinana. Eia kekahi mea e ‘ano ‘ē ai ka mana‘o o nā maka‘āinana ‘Amelika, e mālama ‘ia ana ‘elua kapikala i loko o ia moku‘āina ho‘okahi, ‘o ke kapikala o ‘Amelika Hui Pū ‘Ia a me ke kapikala o ia moku‘āina hou.
E like ho‘i me ka ho‘opuka ‘ana i kēlā po‘o e kau ana i luna, aia ka ma‘a i ka ho‘oma‘ama‘a. I ka hala ‘ana o ho‘okahi hanauna, e ma‘a ana nō ka po‘e o ‘Amelika i ia heluna. No ka po‘e na‘e e hiki ‘ole ke loli, he mana‘o ‘oko‘a ko‘u. Ua hiki nō ke lilo ‘o Wakinekona ‘Okana o Kolumebia i moku‘āina no ‘Amelika me ka mālama pū ‘ana i ka heluna o nā moku‘āina, he 50 wale nō. Penei ho‘i, e ho‘ōki ‘o ‘Amelika i kona noho ho‘okolonaio ‘ana ma luna o Hawai‘i nei. Na kākou ia e noho mai a ma‘a i ka pakele ‘ana i ka ho‘okolonaio ‘ia, a e ho‘oma‘ama‘a ho‘i i ka ho‘opuka ‘ana i kēlā ‘ōlelo ma luna a ma‘a, no ka mea, aia ka ma‘alahi i ka ma‘a.
Eia hou kekahi mana‘o e ‘ano ‘ē ai ka na‘au. I loko nō o ko‘u pailua i ka no‘ono‘o a‘e iā Trump, inā e ‘ae ‘o ia i ka ha‘alele ‘ana o ‘Amelika iā Hawai‘i ke lilo ‘o ia ‘o ia ka Pelekikena, a e mau aku nō ke ea o ko kākou ‘āina i ka pono me ka hōkai ‘ole ‘ia e ‘Amelika, e koho nō au iā ia i Nowemapa, no ka mea, ma ia hope aku, e kū‘oko‘a maoli ana nō kākou a ‘a‘ole nō au e koho hou aku ma loko o ko ‘Amelika koho pāloka ‘ana. E koho na‘e au i ke po‘o o ko Hawai‘i aupuni kū‘oko‘a. Aloha nō ka po‘e o ‘Amelika i ka noho kala‘ihi ‘ia e Trump. ‘A‘ohe o‘u mana‘o ‘ino iā lākou. Eia na‘e, e like me ka ‘ōlelo a Kahalemaile, e ola nō ke kanaka i ke ea. E ‘ano ‘ē ana paha ka na‘au i ka ho‘okolonaio ‘ole ‘ia mai. Eia na‘e, e like me ka ho‘opuka pono ‘ana i kā kākou ‘ōlelo makuahine, aia ka ma‘a i ka ho‘oma‘ama‘a. A no laila, aia ka ma‘a i ke kū‘oko‘a a noho me ia kū‘oko‘a a ma‘a. Ho‘okahi wale nō mea e ho‘omaopopo ai, hana nui ka hilina‘i ‘ana i kahi Trump.
E ho‘ouna ‘ia mai na ā leka iā māua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mānoa.
