Synopsis: There are many popular hairstyles for men with quaint foreign names. In order to speak of them in Hawaiian, I have suggested some Hawaiian alternatives.
Aloha mai käkou. He kumuhana æano æokoæa e kamaæilio ai i këia pule. æO ka æako lauoho hoæi. I këia mau lä e piæi nei ka wela o ka honua, ke piæi pü nei me koæu æiæini e æako i kuæu lauoho. Ua hele a loloa! Inä nö e æauæa iki ka Moaæe i ka halihali mai i kona mau aheahe makani höæoluæolu, he ikiiki nö a lohe mai ke aæo! æO ka poæe e waiho nei i ka lauoho a ulu ka huelo, æaæohe wahi æoluæolu iki i laila. He kohu kapa hoæi ka hoa like, e hoæomahana ana i ke poæo a kahe wale ka hou. Aia wale nö ka æoluæolu a æako æia mai. Wahi a ka lohe, he æano Hawaiæi kahiko ka waiho æana o nä käne a loloa ke oho, a æo nä wähine naæe, æo ia kai æako a pökole. He æoki pohe paha ko läkou kaila i ia au. I ka höæea mai naæe o ka haole, höæea pü mai me ke kaila æokoæa, æo ia hoæi, he lauoho loloa ko ka wahine. æAæole naæe paha e hihi. Na ka wahine nö paha ia e kamaæilio no ka lauoho wahine. No nä käne naæe, i ka hala æana o nä makahiki, hapa maila ka loloa, a i kahi manawa, he æoki pohe nö.
I ka manaæo Hawaiæi, he mana ko ka lauoho. Ke loaæa ke oho i kekahi kanaka, e lilo paha ia i maunu no ka mea æino e hana æino mai. E aho kona hünä æia o loaæa auanei i ke kaæaka hana æino. Eia aku a eia mai, he æoki æia nö. Aia ka pono æo ka hünä maikaæi. He æoki æia nö i ka wä e kümäkena ai. He æoki mahiole, he æoki poæo æöæü, he poæo kïkepa, a he paæipaæiæiole paha, wahi a Pukui mä. æO ka æoki mahiole, æo ia ka mea e kapa æia nei i ka Mohawk i këia mau lä. æO ke poæo æöæü, æo ka æoki pau ia i ka lauoho o hope o ke poæo me ka waiho mai i nä oho o mua. æO ke poæo kïkepa, he æoki pau ia i ka lauoho o kekahi æaoæao me ka waiho æia o ka lauoho o kekahi æaoæao. A æo ka paæipaæiæiole, æo ia nö ka æoki kapakahi æana. Ua æano æökumukumu paha kekahi wahi me nä æaoæao e æoiæoi ana i luna. Ua lohe au i ka æölelo päæiole ma mua, a ua kuhi au he æano pao wale æia o kekahi mahele o ka lauoho, kohu mea lä ua nalinali æia e ka æiole. Kainö, æo ia ka mea i kapa æia he “rat bite” ma ka æölelo paæiæai. I koæu wä kamaliæi, pëlä i hoæohenehene æia ai nä keiki i hele æole i ka hale æako lauoho, a ua æako hemahema æia naæe ma ka hale.
Nui hewahewa nä kaila lauoho o nä käne, a æoki loa paha ka nui o nä kaila wahine. I koæu wä o ka hele kula æana, nui koæu mau hoa i æoki æia ko läkou lauoho ma ke æano he chowon. Kohu mea lä, ua kau maila kahi pola ma luna o ke poæo a æako wale æia nä oho e lewalewa ana i lalo. I nänä aku ka hana, eia kä, he hua Kölea æo chowon nona ka manaæo æo kula mauæu. Auë! Kuhi akula au he pola ia no ka laiki! Maikaæi nö paha kona kapa æia i ka “mämalu.” æO kekahi kaila, he punahele na ka poæe Päæele, ua kapa æia he “cornrow.” Noæu iho, æaæole launa ka lälani külina me ka manaæo Hawaiæi, no laila, ua manaæo au iä “päoho,” e like me ka päiwi a Kalapana i æike ai ma Kauaæi. æO kekahi æano, æo ia ka “dreadlocks.” I loko nö o kona æano æäpiæipiæi a lepo paha ke nänä aku, ua maæemaæe nö. æO kona wiliwili mau æia e ka lima milimili, hele a weuweu ke nänä aku. Maikaæi paha ka hua æölelo “oho wiliweu.”
He mau mea hou aku, eia naæe, æaæole au e luæu aku i loko o ia kai. E häpai æia naæe kahi kaila i kaulana ma ka inoa “mullet.” Wahi a ka haole, he “business up front, party in the back.” æAæole nö i maopopo leæa ke kumu i kapa æia ai i ka “mullet,” eia naæe, ua manaæo au e hoæohana i ka inoa iæa Hawaiæi æo “æanae,” no ka mea, æo ia ke æano mullet nona ke kino nui loa, a ke hoæopilipili aku nei au i ia hua haole ma ke kapa aku i ia kaila lauoho i ka “laeæanae.”
———
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
