Synopsis: There is a new drug threat on the horizon. Fentanyl and heroin are being cut with animal tranquilizers, making Narcan and naloxone ineffective remedies for overdose victims. This may have already arrived in Hawaiæi.
I moæolelo këia no kahi mea æino e æauana ana mai æö a æö o ka honua. I mea nö hoæi ia e kau ai ka weli o ka mea heluhelu. Hele hoæi a uluhua æo loko i ka hopohopo a me ka menemene no ko käkou mau mea aloha, a me ka poæe hoæi e pä wale mai i ka lima o ua mea æino nei. Eia aæe nö æo ia, he läæau, ke æauana malü maila mai æAmelika mai a, wahi a ka lohe, ua höæea æë mai nö i o käkou ma Hawaiæi nei. He läæau hoæi e kü æiæo nei nö i ke æano hoæoweliweli. Eia nö ke kumu e häpai æia nei këia kumuhana. æAkahi nö a make kekahi kanaka ma Hawaiæi nei he mau pule aku nei a ua loaæa ia mea he Xylazine i loko o kona koko! Ke laha auaneæi, aloha nö käkou!
æAuhea æoe e ka makamaka? E nänä mua käkou i ke kumu i kapa æia ai kona inoa ma luna o ke poæo manaæo he kupapaæu æauana wale. æO Xylazine kona inoa æepekema, akä, æaæole hiki ke æike æia kona æano ma o ka lohe wale aku nö i ia inoa. æO ka æoiaæiæo, he läæau hoæomälielie ia i kahi holoholona kino nui ke lapa wale aæe kona æano. He läæau loaæa wale i nä kauka holoholona a æaæole ia he mea küpono no nä känaka. Ma muli o käna hoæomälie æana i nä holoholona, ua kapa æia he “tranq”, a ua æöæili mua mai ma nä kapakai hikina o æAmelika ma ke æano ua æänoni æia me ka fentanyl. æEä, e like me nä mea æino he nui hou aku i kupu mai ma æAmelika, ma laila mai nö këia läæau a mïæoi mai i ko käkou wahi paeæäina aloha nei me ke kono æole æia.
Wahi a kekahi poæe, e lilo ke kaæaka e hei ana i këia läæau i “zombie” e æaeæa hele ana i æö a i æaneæi, a æo ia ihola kona mea e kapa æia nei i ke kupapaæu æauana wale ma loko o këia moæolelo. He æano æohua æo ia i kau pü mai ma luna o kona poæe hoa hele æo ka fentanyl a me ka heroina paha, a lawe malü æia maila i Hawaiæi nei. A i komo auaneæi ua æöhua nei i loko o ke kino kanaka, e æinoæino koke ana ka æili. Eia hou, e æai liæiliæi æia ana æo loko o nä iwi a lilo ia mau iwi i mea haæi wale. Wahi a ka lohe, he hoæolöæihi æia ka wä o ka æona, a he mea ia e hauæoli ai ka mea hei i ka läæau æino. Eia naæe, he pilikia nui ka æili a me nä iwi. A no kona komo malü i loko o ka fentanyl a me ka heroina, æaæole paha æike æia e ua poæe lä ke komo malü æana o ia mea i loko o ko läkou kino.
æO ia ihola nö kahi hopena æino a këia läæau hou. æO ka mea e hei ana, he kohu kupapaæu æauana wale kona helehelena ke nänä aku. Eia mai naæe ka mea weliweli loa, æoiai æaæole æo ia he æano opioid, æaæole nö e lapaæau æia i ka Narcan a Naloxone paha. E mau ana naæe ke külana küpilikiæi me ka loaæa æole o kahi läæau e ola hou ai. A eia mai nö ka mea weliweli loa, he mea loaæa wale ka Xylazine i ka lehulehu. æAæole nö i päpä æia ma lalo o ke känäwai i këia manawa, no ka mea, he läæau æo ia e lapaæau ai i nä holoholona, e laæa ka lio, a no laila, ua hiki ke küæai æia e nä kauka holoholona a me ka poæe mea hänaiähuhu hoæi.
æAuhea æoe e ka makamaka heluhelu. E makaæala käkou a e pale aku i këia puæumake ke laha mai i ko käkou æäina aloha nei. E kaupale käkou i këia æino a e küpale hoæi i nä hoa kanaka!
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
