Honolulu Star-Advertiser

Tuesday, April 23, 2024 81° Today's Paper


EditorialKauakukalahale

‘Auhea kēlā mea whiffa?

Synopsis: Part of the Deep Waters series of film productions being exhibited at the University of Hawaii includes the 10th film produced by Eddie and Myrna Kamae entitled "Those Who Came Before."

‘Auhea ‘oukou e nā hoa heluhelu o ka ‘ōlelo ‘ōiwi o nēia pae mokupuni. He mea maopopo iā kākou ke ‘ano o ia mea ‘o ke au ‘ana o ka manawa. ‘A’ohe mea nāna ia e ho’okū. Eia na’e, ua hiki mai nō nā mea hou o ka ‘āina nāna e kōkua iā kākou i ka mālama ‘ana i nā ‘ike kahiko i loa’a wale ai i nā keiki o kēia au ke lālau aku. ‘O ka pa’i wikiō ‘ana kekahi ala e ho’oili ai i nā ‘ike i pa’a i ko kākou po’e mai kekahi hanauna a i kekahi hanauna aku, a he ala ho’i ia e hiki ai iā kākou ke ‘ike maka i ko lākou lā helehelena a lohe pepeiao i ko lākou mau mana’o. Eia hou ho’i, i ala nō ia e pa’a ai ka ‘ike o ko kēia wā a mālama no nā hanauna e hiki mai ana.

I ka pō Pō’ahā nei, ‘o ko’u hele ia i ka Hālau o Haumea, kahi e nānā ai i ka ‘umi o ke ki’i’oni’oni i ho’opuka ‘ia e Eddie lāua ‘o Myrna Kamae i kapa ‘ia Those Who Came Before, a i ho’opuka ‘ia ma lalo o ka Hawaiian Legacy Series. Ma mua na’e o ka hō’ike ‘ia mai o ke ki’i’oni’oni, ua mālama ‘ia he pānela no kahi po’e hana ki’i’oni’oni e hō’ike ai i ko lākou mau mana’o no ka waiwai o ia hana. Nui ko’u mahalo i ka ‘ike hou ‘ana iā Puhipau lāua me Joan, ka po’e nona ‘o Nā Maka o ka ‘Āina a nāna i pa’i aku he kanaiwa a ‘oi ki’i e pili ana i nā ‘ano paio like ‘ole o nā Hawai’i no ka pono. E kala loa ko’u ‘ike ‘ana iā lāua a i ka lohe ‘ana i ka ‘ōlelo a Puhipau, hāli’a ka mana’o i ka wā i māhanahana ai ka paio ‘ana. Aloha nō ia mau lā.

Ma mua o ka hō’ike ‘ia mai o Those Who Came Before, ua hānai ‘ia mai ke anaina i kekahi mau ‘īna’i e nā ai ka ‘ono a ka pu’u. ‘O ia nō kekahi mau ki’i pōkole i haku ‘ia a pa’i ‘ia e nā haumāna o ka papa HWST 362 i a’o ‘ia e Kimo Armitage, a i kapa ‘ia ‘o He Aha ka Waiwai a ‘o Ho’okalakupua, a me kekahi ki’i Kāmoa i hana ‘ia e Robert lāua me Daniel Poleki i kapa ‘ia ‘o Malaga. He keu ka hau’oli i ka ‘ike ‘ana i ke kālena o ka po’e ‘ōpio e ‘a’a nei i ia hana.

No ke ki’i a Eddie me Myrna Kamae, ua hō’ike ‘ia ka po’e kūpuna nānā i waiho mai i ko lākou ‘ike a me ko lākou mana’o no nā mele Hawai’i a nāna ho’i i kōkua iā Eddie ma loko o kāna hana a me kona huaka’i ho’ona’auao no ke mele Hawai’i. Ua hoihoi kona mo’olelo, no ka mea, ma kona ho’omaka ‘ana i ka ho’okani pila, ‘a’ole ‘o ia i ho’okani i nā mele Hawai’i, a ‘o kona makuakāne kai koikoi iā ia e huli aku a nānā i kona ho’oilina. A no laila, ua ‘imi akula ‘o ia i ka ‘ike e pono ai ka haku ‘ana i kāna mau mele Hawai’i. ‘O Mrs. Pukui, ‘o Pilahi Paki, ‘o Iolani Luahine, a ‘o Sam Li’a kekahi o kāna mau kumu nāna i alaka’i iā ia ma kēia huaka’i.

Ma loko o kona a’o ‘ia e kēia po’e kaulana i ka haku mele, ua kupu mai kekahi ha’awina nui. ‘O ka ‘ike nui ia a lākou i waiho maila. ‘O ia ho’i, he mea nui ka hīmeni ‘ana no nā kamali’i. He mana’o maika’i nō ia, no ka mea, i hoihoi nā kamali’i ‘o ia nō ka mea e mau ai ia ‘ike, a pēia nō ho’i nā ‘ike Hawai’i he manomano a lehulehu.

E ho’ouna ‘ia mai nā leka iā māua, ‘o ia ho’i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai’i at Mānoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.

 

Comments are closed.