Synopsis: Surfing is a favorite pastime of those who take part in it. A competition is currently taking place on Instagram that celebrates a tradition of composing a chant or song that honors the relationship between the surfer and surfboard.

æO nä mea a pau i maæa i nei mea æo ka heæe nalu æana, he nanea lualaæi hoæi kau kä läkou i ka nohona kai. He mau æano o ia hana leæaleæa nei a ka poæe kahiko i hiki mai nei i nei wä. Aia nö a æo ka loaæa ia o kou papa iä æoe, æo ka mäkaukau ihola nö ia e pae aku i ka nalu a e nanea pü hoæi i ka leæaleæa. Eia ka höæike pökole o nä papa kahiko no loko mai o Na Hunahuna No Ka Moolelo Hawaii. æO ke olo, he küpono ia no ka nalu haæi æöpuæu, ka nalu poæi æole hoæi. æO ke kïkoæo a me ke alaia, he küpono no ka nalu haæi käkala. No ka poæe kaha nalu, aia ko läkou papa æo nä poæohiwi. A i këia mau lä, æo ka nui o nä æano papa heæe nalu hou, he nui wale nä koho, e like me ka papa pökole, ka papa loa, ka papa komo lima, a me nä æano papa liæiliæi i like aku me ka papa pae poæo, æo ia nö æoe æo ka “papa kino.” Ua hele nö a kamaæäina ko ke ao i nei mea æo ka heæe nalu. He nani nö. Pehea maila kekahi ala e mau ai ko Hawaiæi moæolelo no ka heæe nalu æana?

æAæole a he wä löæihi loa aku nei, ma ka æäina æo Niæihau, i mälama ai ka poæe o ia æäina i päæina heæe nalu i këlä a me këia makahiki ma æOkakopa i ke kai æo Kamoamoa. He päæina nui ia e hui ai nä æohana a pau e hoæohauæoli like ai ma o ka hoæokani pila a me ka hïmeni æana i nä mele inoa papa heæe nalu. æO këia ka moæolelo æana a æAnakala Harry Kaæanoæilani Fuller, he mänaleo aloha no Niæihau mai. æO këlä me këia papa heæe nalu, kapa æia ma kona inoa ponoæï. Eia mai nå inoa o nä papa heæe nalu i ko æAnakala wä, æo “Kamuliwai no Kalanipiæo, æo Haæaheo no Kewao, a æo æÄinahau no Heneri Kaæohelauliæi.” Aia he mele ma ka inoa æo Ka Moamoa Hula ma ka nüpepa Hoku o Hawaii i ka makahiki 1928 e häpai aæe ana i ia mau papa heæe nalu o kahi nalu hoæoheno æo Kamoamoa.

I mea e hoæohanohano aku ai käkou i këia moæolelo nani, a i mea e hoæöla hou mai ai i ko käkou pilina me nä papa heæe nalu, i këia mahina, e hoæolalelale ana ka hui æo Kanaeokana i ka poæe hoihoi i këia æano hana ma o ka hoæokumu æana i kekahi hoæokükü haku mele inoa papa heæe nalu. Penei hoæi nä lula. æAkahi: e haku i kekahi mele inoa ma ka æölelo Hawaiæi no kou papa heæe nalu. æAlua: e paæi wikiö iä æoe iho e oli ana, e hïmeni ana, a e æölelo waha ana paha i käu mele i haku ai. æAkolu: e hoæouka æia aku ma luna o Instagram me ke kaha hashtag “#hoaheenalu”, a e tag aku iä Kanaeokana. Mea mai æo Ëwe Wong, ka mea lanakila o ke Kahului Heæenalu æÖpio 2022 ISA o ka Honua, e komo ana æo ia. Inä nö æo æoe maila ka mea lanakila, e makana æia ana æoe he $500! æO ka lä 31 o Malaki ka palena pau no ke käkau inoa i mea e lilo ai i moho no ia hoæokükü. E ola hou kä käkou æölelo a e ola pü hoæi me kä käkou mau hana, a pau pü hoæi me nä hana leæaleæa. E æaæa mai e nä hoa æölelo Hawaiæi, e lälau aku i ka papa a e nanea pü mai käkou i ka leæaleæa!

E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:

>> kwong@hawaii.edu

>> rsolis@hawaii.edu

a i ‘ole ia, ma ke kelepona:

>> 808-956-2627 (Laiana)

>> 808-956-2627 (Kekeha)

This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.