Synopsis: The nature of public spaces is constantly reflective of technological advancement. In a recent trip to America, a layover in Denver was quite eye-opening. Besides its immense size and state-of-the-art internal transportation system, there were electrical outlets on every chair and table in the waiting areas of every gate I passed.
Aloha käkou e nä makamaka heluhelu. Eia nö kä æoukou wahi mea käkau ke noho nei ma ke kahua mokulele nunui o Denver, ke hoæäæo nei hoæi e käkau i æatikala no këia pule. I wahi æatikala pökole wale nö ia e höæike ai i ke æano nunui o ua kahua nei a me ke kaila hou o kona mau æenehana. æO koæu æike æole naæe i nä helu e eæe ai ma luna o ka pünaewele, he kohu kanaka kuaæäina æakahi akahi hoæi au e æäæä ana nä maka i ka æike aku i nä æano mea kupanaha like æole o ka æäina æë, nä mea hoæi e haæohaæo mai ai ka noæonoæo o kahi malihini æike æole i ka helu pö.
æO ka nui loa o këia kahua, ke hoæohälike æia me ke kahua ma Honolulu, kohu külanakauhale kaupoku ke komo aku i loko. He pä nunui a kaupoku æole hoæi ko waho o ua külanakauhale nei, eia naæe, æaæohe ona mauæu, æaæohe läæau. He mau manu hao nunui wale nö ke pae mai ana a ke hoæölapa aku ana hoæi me ka æalalï halulu æana o ka leo. Auë nö kä hoæi ë, e aho ka hoæi mai o kahi malihini i ke ao e holo nei, ke ao kanaka hoæi. A no koæu æike æole i ke eæe æana ma luna o ka pünaewele, ma hope o ka hala æana o nä minuke he nui o ka haka wale æana i ka papakaumaka, æaæa akula au i ka nïele iä haæi. Nui nö koæu mahalo i kahi hoa kamahele, i æano æöpio mai, näna i kuhikuhi mai i ka hana e eæe mai ai – he käomi wale aku nö i ke pihi!
I kele aku ka hana oæu ma o ka pünaewele, ua æike æia ke æano nunui o ia kahua mokulele kauæäina o Denver (DIA). Ke ana æia ka loa a me ka laulä, he 54.05 mile kuea, a æoiai he 640 æeka o ka mile kuea, ua like ia heluna me nä æeka he 34,585.6. Ke hoæohälike æia kona nui me ko käkou wahi kahua mokulele ma Honolulu (HNL), he 4,520 wale nö æeka, ua æoi aku ka nui o ka DIA ma mua o ko ka HNL i ka pähiku me ka hapa (7.65). Eia hoæi, ua æane like me ka nui o ko Hilo külanakauhale. E ka makamaka æike æole i ka helu makemakika, ua æike paha æoe i koæu hilahila i ka æike æole i ka helu pünaewele.
E pau paha ka haæawina makemakika o këia moæolelo, a e huli aku paha ko käkou nänä æana i ka hiæohiæona o ka DIA. æO ka loa a me ka laulä o kona mau palena, he kau kaæa æöhua uila ka hana a nä kama hele no ka neæe æana i æö a i æaneæi. Eia hou, ke hiki aku i kahi kahua kaæa æöhua uila, ua höæike æia ma o kekahi papa kuhikuhi alakau, he nui hou aku nä kahua like æole a këlä kaæa këia kaæa e hoæolulu ai. Aia ka pono æo ke koho pono æana i ke kaæa küpono o holo aku auaneæi i Kalalau. Eia hou, ke hiki aku i ke kahua e lele aku ai, æo ia mau mamao nö a höæea i ka æïpuka küpono, no laila, e hele wäwae nö ma luna o nä ala neæe. He hoapili ia no ke alapiæi lawe æöhua, aia naæe ma luna o ka papa pälahalaha.
Eia naæe ka mea hilu loa e hauæoli ai ka poæe æike i ka helu pünaewele. He nui hewahewa nä palaka uila a ka poæe puni pünaewele e palaka ai i kä läkou mau hämeæa uila. Iaæu e kali ana ma waho o ka æïpuka e æeæe ai ma luna o ka mokulele, he mau hola ka wä e kali ai, a no laila, æimi akula au i palaka uila e palaka ai i ke kamepiula lawe lima i mea e käkau ai i nëia moæolelo. I nänä aku ka hana ma ka lumi a nä æöhua e kakali ai, he palaka ko këlä me këia noho, a he mau päkaukau hoæi kekahi nona nä palaka e hoæoïkehu ai i nä hämeæa like æole. He au hou këia e noho hemahema ai ke keiki æike æole i ka helu pünaewele.
E ho‘ouna ‘ia mai na ä leka iä mäua, ‘o ia ho‘i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
>> kwong@hawaii.edu
>> rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
>> 808-956-2627 (Laiana)
>> 808-956-2627 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai‘i at Mänoa.
