Synopsis: A new law banning shark finning that was introduced by state Sen. Clayton Hee (D) and signed by Gov. Linda Lingle (R) is serving as a model for the rest of the world on how to behave responsibly toward our fellow living beings.
‘Auhea ‘oukou e nā hoa mālama i ke ea o ka ‘āina a me ke kai, aloha nō kākou. Ua ‘ikea ka ‘ao’ao pono o ko Hawai’i ‘aha’ōlelo ma kā lākou ‘āpono ‘ana i ka S.B. 2165, i hāpai ‘ia e ke Kenekoa Clayton Hee (K) a pūlima ‘ia e ke Kia’āina Linda Lingle (L), e pāpā ana i ka pepehi wale ‘ana i ka manō no ke ki’i ‘ana i kona mau ‘ēheu a me ke kualā. ‘O ka makamua kēia o kēia ‘ano kānāwai ma Hawai’i a me ka honua a puni. Eia nō ke nānā nei nā aupuni pili kai o ka honua me ka mana’o e hana pū. He mea e lana ai ka mana’o ke alu like ‘ana o nā ‘ao’ao ‘elua o ke aupuni i ka hana pono.
‘O ka pipi’i o nā lā o ka manō ke kū’ai ‘ia, he $300 o ka paona, komo mai ka ‘ānunu a me ke ake kālā a ‘eu ka po’e lawai’a manō ma ka moana e ‘imi hele nei i kā lākou luaahi. Ma kahi o 100 miliona manō o nā ‘ano like ‘ole ka mea e pepehi ‘ia i kēlā me kēia makahiki i mea e hana ai i ke kupa lā manō.
He ake nui ‘ia kēia ‘ano kupa e ka po’e Pākē a ua mana’o ‘ia i lā’au maika’i ka lā manō e lapa’au ai i ke kanaka ma’i a nāwaliwali paha, a he mea nō ho’i e lā’au ai ka ma’i o ke kanaka. ‘O ka māhuahua ‘ana mai nei o ka po’e Pākē kū’ono’ono i kēia wā, ke nui pū nei me ka po’e hiki ke oka i ke kupa lā manō ma nā hale’aina me ka pohā ‘ole ‘ia mai o ka lae. He mea loa’a wale ma kēlā me kēia hale’aina Pākē a he mea ‘ole ka pipi’i i ka po’e ‘ono a i ka po’e paha e ‘imi nei i ka lā’au. ‘O ka ‘oia’i’o, ‘a’ohe wahi ‘ono o ka lā manō. He ‘ano iwi kamumu wale nō ia e naunau pū ai ma ka ‘ai kupa ‘ana. Ma kekahi ‘ano, he pi’ikoi kēia hana na ka po’e puni hanohano a ho’opili ali’i.
‘O ia kekahi kumu e nui nei ka hana pepehi manō i kia mau lā, a he hana māinoino ‘i’o nō ia i ka manō, no ka mea, ‘oki ‘ia kona mau ‘ēheu a me ke kualā ho’i a ‘o ia wale nō nā māhele e mālama ‘ia. ‘O ka paukū kino e koe ana, kiloi ola wale ‘ia nō ma loko o ke kai, a no ka hiki ‘ole ke holo pono, he piholo wale aku nō ka hana a hiki i lalo o ka papakū o ka moana kahi e pau ai kona ‘i’o i ka ‘ai ‘ia e kekahi mau i’a. He make māna’ona’o ho’i kau!
Ke kuhi nei ka po’e mālama i nā meaola o ke kai e emi loa ana ka helu o kekahi mau ‘ano manō a hiki i ke kūlana kūpiliki’i a halapohe paha. ‘O ke akamai maoli nō o ka po’e lawai’a manō i ka hana aho loloa, na wai e ‘ole ka mau i ka makau. ‘A’ole lawa ka wikiwiki o ka hānau ‘ana o nā pua manō e pakele ai ka lāhui manō i ka pau halapohe. A ‘oiai, ‘o ka manō kekahi mea e pono ai ke ola o nā meaola o ke kai, aia ka pono o ia mau mea i ke ola o ka manō. Ke pau ka pono o ka manō, pau pū ka pono o ke kai a pēia pū paha me ka ‘āina.
Ua koe ka hō’ike no nā mana’o o kekahi po’e Hawai’i. Aia a kēia pule a’e.
E ho’ouna ‘ia mai nā leka iā māua, ‘o ia ho’i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai’i at Mānoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.