Honolulu Star-Advertiser

Wednesday, April 24, 2024 79° Today's Paper


EditorialKauakukalahale

Kupa lā manō

Synopsis: A new law banning shark finning that was introduced by state Sen. Clayton Hee (D) and signed by Gov. Linda Lingle (R) is serving as a model for the rest of the world on how to behave responsibly toward our fellow living beings.

‘Auhea ‘oukou e nā hoa mālama i ke ea o ka ‘āina a me ke kai, aloha nō kākou. Ua ‘ikea ka ‘ao’ao pono o ko Hawai’i ‘aha’ōlelo ma kā lākou ‘āpono ‘ana i ka S.B. 2165, i hāpai ‘ia e ke Kenekoa Clayton Hee (K) a pūlima ‘ia e ke Kia’āina Linda Lingle (L), e pāpā ana i ka pepehi wale ‘ana i ka manō no ke ki’i ‘ana i kona mau ‘ēheu a me ke kualā. ‘O ka makamua kēia o kēia ‘ano kānāwai ma Hawai’i a me ka honua a puni. Eia nō ke nānā nei nā aupuni pili kai o ka honua me ka mana’o e hana pū. He mea e lana ai ka mana’o ke alu like ‘ana o nā ‘ao’ao ‘elua o ke aupuni i ka hana pono.

‘O ka pipi’i o nā lā o ka manō ke kū’ai ‘ia, he $300 o ka paona, komo mai ka ‘ānunu a me ke ake kālā a ‘eu ka po’e lawai’a manō ma ka moana e ‘imi hele nei i kā lākou luaahi. Ma kahi o 100 miliona manō o nā ‘ano like ‘ole ka mea e pepehi ‘ia i kēlā me kēia makahiki i mea e hana ai i ke kupa lā manō.

He ake nui ‘ia kēia ‘ano kupa e ka po’e Pākē a ua mana’o ‘ia i lā’au maika’i ka lā manō e lapa’au ai i ke kanaka ma’i a nāwaliwali paha, a he mea nō ho’i e lā’au ai ka ma’i o ke kanaka. ‘O ka māhuahua ‘ana mai nei o ka po’e Pākē kū’ono’ono i kēia wā, ke nui pū nei me ka po’e hiki ke oka i ke kupa lā manō ma nā hale’aina me ka pohā ‘ole ‘ia mai o ka lae. He mea loa’a wale ma kēlā me kēia hale’aina Pākē a he mea ‘ole ka pipi’i i ka po’e ‘ono a i ka po’e paha e ‘imi nei i ka lā’au. ‘O ka ‘oia’i’o, ‘a’ohe wahi ‘ono o ka lā manō. He ‘ano iwi kamumu wale nō ia e naunau pū ai ma ka ‘ai kupa ‘ana. Ma kekahi ‘ano, he pi’ikoi kēia hana na ka po’e puni hanohano a ho’opili ali’i.

‘O ia kekahi kumu e nui nei ka hana pepehi manō i kia mau lā, a he hana māinoino ‘i’o nō ia i ka manō, no ka mea, ‘oki ‘ia kona mau ‘ēheu a me ke kualā ho’i a ‘o ia wale nō nā māhele e mālama ‘ia. ‘O ka paukū kino e koe ana, kiloi ola wale ‘ia nō ma loko o ke kai, a no ka hiki ‘ole ke holo pono, he piholo wale aku nō ka hana a hiki i lalo o ka papakū o ka moana kahi e pau ai kona ‘i’o i ka ‘ai ‘ia e kekahi mau i’a. He make māna’ona’o ho’i kau!

Ke kuhi nei ka po’e mālama i nā meaola o ke kai e emi loa ana ka helu o kekahi mau ‘ano manō a hiki i ke kūlana kūpiliki’i a halapohe paha. ‘O ke akamai maoli nō o ka po’e lawai’a manō i ka hana aho loloa, na wai e ‘ole ka mau i ka makau. ‘A’ole lawa ka wikiwiki o ka hānau ‘ana o nā pua manō e pakele ai ka lāhui manō i ka pau halapohe. A ‘oiai, ‘o ka manō kekahi mea e pono ai ke ola o nā meaola o ke kai, aia ka pono o ia mau mea i ke ola o ka manō. Ke pau ka pono o ka manō, pau pū ka pono o ke kai a pēia pū paha me ka ‘āina.

Ua koe ka hō’ike no nā mana’o o kekahi po’e Hawai’i. Aia a kēia pule a’e.

E ho’ouna ‘ia mai nā leka iā māua, ‘o ia ho’i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
This column is coordinated by the Hawaiian Language Department at the University of Hawai’i at Mānoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.

 

Comments are closed.