Ka piha makahiki mua o ka Hōkū Ho’olaha
Synopsis: This week we mark the first anniversary of the Honolulu Star-Advertiser and are grateful for its continued support of the Hawaiian language column Kauakūkalahale.
Aloha hou mai nō kākou e nā hoa pa’a heluhelu o nēia wahi kolamu ‘ōlelo Hawai’i e puka ana i kēlā me kēia pule no nā makahiki e holo aku nei i ka ‘eiwa. I kēia pule nei ho’i i ho’omana’o ‘ia ai ka piha ‘ana o ho’okahi makahiki o ka nūpepa puka lā hou e kapa ‘ia nei ma ka ‘ōlelo haole ‘o ka Honolulu StarAdvertiser, kahi ho’i i ho’ohui ‘ia ai nā nūpepa puka lā kahiko ‘o ka Honolulu Advertiser a me ka Honolulu Star Bulletin (ka Hōkū Buletina). ‘O ua Hōkū Buletina nei ho’i ka home o Kauakūkalahale mai ka makahiki 2002 a hiki loa mai nō i kēlā makahiki aku nei, i ka wā i hānau ai ‘o kēia nūpepa hou a’u e kapa nei ‘o ka Hōkū Ho’olaha.
A he mea kūpono ko māua (‘o Kekeha Solis kekahi luna ho’oponopono) hā’awi ‘ana aku i ko māua mahalo piha i kahi luna ho’oponopono ‘o Frank Bridgewater no kona ho’oka’awale ‘ana i kauwahi ‘īniha i kēlā makahiki mua no ke kākau ‘ana i nā mana’o like ‘ole ma loko o ka ‘ōlelo kupa o ka ‘āina, ‘o ka ‘ōlelo Hawai’i ho’i. A ua kūpa’a nō ho’i ‘o ia, i loko o kēlā mau makahiki he ‘eiwa i hala, ma ka mālama ‘ana i kēlā ‘aelike mua, kahi i ho’omalu ‘ia ai ua mau ‘īniha nei no ka ‘ōlelo Hawai’i wale nō. Eia ho’i, ‘a’ole wale nō ia kūpa’a ‘ana he wai ‘au’au. Nui nā leo e nonoi ana a koikoi ana ho’i i ka unuhi ‘ia o ka mana’o haole mai loko mai o ia mau kolamu. ‘O kona kūpa’a wale aku nō na’e ia, a ma waho aku o kekahi ‘ōlelo hō’ulu’ulu pōkole ma ka ‘ōlelo haole, he ‘ōlelo Hawai’i wale nō kai ho’opuka ‘ia.
A ke ho’ouna pū aku nei māua i ko māua mahalo nui i nā luna ‘ē a’e o ka nūpepa nāna i kōkua i ka ho’opuka ‘ana i kēia wahi kolamu i kēlā pule kēia pule o ia mau makahiki he nui. ‘A’ohe mea ma waena o lākou i pa’a iā ia ka ‘ōlelo Hawai’i, a no laila, he nui ko lākou hilina’i mai e ho’opuka wale aku nō māua ma nā ‘ōlelo kūpono me ka hō’alo ho’i i nā ‘ano ‘ōlelo kohu ‘ole. Mahalo a nui iā ‘oukou a pau no ka ‘auamo ‘ana i kēia hana me ka ho’oikaika pū nō ho’i i ka ho’ōla ‘ana i ka ‘ōlelo Hawai’i.
I loko o kēia mau lā a kākou e ‘ike nei, ke kupu nei nā ‘ano ‘enehana ho’olaha like ‘ole he nui, ‘o ke kamepiula ‘oe, ‘o ka iPad ‘oe, ‘o ka iPhone ho’i, a lilo kēia mau ‘enehana i wahi e heluhelu ai i ka nūhou. Ke hopohopo nei kekahi po’e o ‘ike ‘ia auane’i ka pau ‘ana o ia mea he nūpepa ma ke ‘ano he ala e laha ai nā mana’o like ‘ole i mua o ke ākea. E ho’omaopopo na’e kākou i ke kupu ‘ana mai o ka lēkiō a me ke kīwī a lilo lāua i wahi e ho’olaha ‘ia ai ka nūhou. Ua mana’o ‘ia ē ‘o ia ka pau ‘ana o ia mea he nūpepa. ‘A’ole na’e pēlā. Ua ola ia mea he nūpepa a ‘o ia ola ‘ana nō ma kēia hope aku a hiki i ka pau ‘ana o kākou ka po’e puni heluhelu. E ola ka Hōkū Ho’olaha, ka mō’ī o nā nūpepa.
E ho’ouna ‘ia mai nā leka iā māua, ‘o ia ho’i ‘o Laiana Wong a me Kekeha Solis ma ka pahu leka uila ma lalo nei:
» kwong@hawaii.edu
» rsolis@hawaii.edu
a i ‘ole ia, ma ke kelepona:
» 956-2627 (Laiana)
» 956-2624 (Kekeha)
This column is coordinated by Kawaihuelani Center for Hawaiian Language at the University of Hawai’i at Mānoa, supported by the Initiative for Achieving Native Hawaiian Academic Excellence.